Rak jelita grubego stanowi trzeci najczęstszy nowotwór złośliwy na świecie oraz jedną z wiodących przyczyn śmierci z powodu chorób nowotworowych¹. Wprowadzenie leczenia celowanego do terapii pozwoliło w ostatnich latach na istotne wydłużenie mediany przeżycia. Wraz ze wzrostem dostępności w Polsce leków celowanych, liberalizacją programów lekowych oraz sukcesywnym przenoszeniem farmaceutyków do katalogu chemioterapii rosną możliwości personalizacji leczenia onkologicznego.

Leczenie paliatywne

W leczeniu zaawansowanego RJG punktem wyjścia powinno być określenie celu, a następnie możliwości jego realizacji. Należy wziąć pod uwagę kryteria onkologiczne, chirurgiczne oraz kliniczne związane ze stanem ogólnym, wywiadem chorobowym oraz wydolnością narządową pacjenta. Ważne są również ocena zrozumienia sytuacji, zdolności do współpracy i oczekiwań samego chorego. Terapia choroby z obecnością zarówno resekcyjnych, jak i nieresekcyjnych, niemniej potencjalnie operacyjnych po leczeniu indukcyjnym oraz obiektywnie trwale nieresekcyjnych przerzutów może się bowiem istotnie różnić.

Leczenie choroby zaawansowanej z obecnością resekcyjnych przerzutów

W terapii pacjentów z obecnością resekcyjnych przerzutów nie zawsze musi być stosowane leczenie systemowe. Jeśli zaawansowanie choroby jest niewielkie (do 3 zmian przerzutowych, korzystne położenie, zajęcie jednego narządu), możliwe jest wyjściowe leczenie operacyjne z ewentualnym zastosowaniem CTH uzupełniającej po resekcji. W randomizowanym badaniu klinicznym III fazy EORTC 40983 stwierdzono u chorych z resekcyjnymi przerzutami do wątroby brak różnic w zakresie mediany całkowitego przeżycia (OS – overall survival) po zastosowaniu okołooperacyjnej chemioterapii FOLFOX4². Leczenie systemowe u tych pacjentów może prowadzić do całkowitej odpowiedzi (CR – complete response) i braku możliwości operacji, co potencjalnie oznacza selekcję klonów opornych i nawrót choroby bez możliwości resekcji. Jeśli jednak zachodzi potrzeba podania CTH (np. z uwagi na niekorzystne kryteria onkologiczne w postaci większej liczby zmian, zajęcia obu płatów wątroby, obecności przerzutów pozawątrobowych), to zgodnie z obecnym stanem wiedzy wybór powinien paść na schematy oparte na oksaliplatynie. Zastosowanie leczenia celowanego w tej grupie chorych nie jest zalecane. W badaniu klinicznym III fazy NEW EPOC dodatek cetuksymabu do CTH u pacjentów z resekcyjnymi przerzutami do wątroby wiązał się z gorszymi zarówno OS, jak i przeżyciem wolnym od progresji choroby (PFS – progression-free survival)³. Podawanie bewacyzumabu w tej grupie również nie stanowi standardu postępowania.