Wprowadzenie

Zapalenie spojówek to schorzenie bardzo powszechne w populacji ludzkiej. Choroba może być ograniczona tylko do narządu wzroku, ale dość często współistnieje z chorobą ogólnoustrojową. W przypadku postaci nawrotowych należy zatem przyjrzeć się pacjentowi pod kątem ewentualnych schorzeń dotyczących innych narządów i układów. Szczególną uwagę należy zwrócić na dzieci, u których duża częstość zapaleń spojówek może sugerować alergię.

Choroby alergiczne dotyczą około 25% populacji, w tym 14% dzieci poniżej 3 roku życia.^1,2 Alergia częściej dotyka dzieci z rodzin, w których oboje rodzice są alergikami, wówczas choruje około 80% z nich, natomiast w rodzinach, w których rodzice są zdrowi, ryzyko chorób alergicznych dotyczy 5-15% dzieci.²

Bakteryjne zapalenie spojówek

Podział zapaleń spojówek obejmuje wiele ich rodzajów, a etiologia schorzenia jest bardzo różnorodna, najwięcej jednak przypadków stanowią pacjenci z bakteryjnym zapaleniem spojówek, zwłaszcza wśród dzieci. Choroba ma ostry początek, objawia się pieczeniem, łzawieniem, zaczerwienieniem oczu, uczuciem obecności ciała obcego oraz pojawieniem się wydzieliny śluzowo-ropnej w worku spojówkowym (ryc. 1). Czas trwania schorzenia wynosi od 7 do 10 dni. Bardzo rzadko dochodzi do powikłań.

W zależności od wieku pacjentów chorobę wywołują różnego rodzaju drobnoustroje chorobotwórcze. U noworodków najczęściej jest to Chlamydia trachomatis, Staphylococcus aureus, u dzieci starszych Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae, zaś u dorosłych Staphylococcus aureus, koagulazoujemne Staphylococci sp.³ Według danych z piśmiennictwa rośnie liczba zapaleń wywołanych przez Staphylococcus aureus, zwłaszcza szczepy gronkowca metycylinoopornego (MRSA).^3-5

Większość pacjentów na początku choroby trafia do lekarza rodzinnego lub na ostry dyżur do szpitala. Mają oni często infekcję górnych dróg oddechowych, której towarzyszy stan zapalny spojówek. Ponadto wiele osób z osłabioną odpornością po przebytej infekcji dróg oddechowych również choruje na zapalenie spojówek.

W leczeniu bakteryjnego zapalenia spojówek preferuje się włączenie antybiotyków miejscowo. Najlepszy efekt uzyskuje się po zastosowaniu fluorochinolonów (moksyfloksacyny, lewofloksacyny), które są skuteczne w przypadku bakterii Gram(+) i Gram(-). Antybiotyk podaje się do worka spojówkowego najczęściej 4 razy na dobę po 1-2 krople do oka przez 5-7 dni, moksyfloksacynę 3 razy na dobę przez 7 dni. Moksyfloksacyna jest skuteczna w infekcjach wywołanych przez chlamydię. W leczeniu infekcji spowodowanych przez gronkowce, zwłaszcza szczepy MRSA, skuteczne są preparaty bezyfloksacyny (dostępne tylko w Stanach Zjednoczonych) oraz trimetoprim z polimyksyną B, a także wankomycyna.^3,5 Dość skuteczne są też antybiotyki z grupy aminoglikozydów (np. tobramycyna), podawane 3-4 razy dziennie średnio przez 7 dni.