Wprowadzenie

Biegunka to stan, w którym znamiennie zwiększa się liczba wypróżnień w ciągu doby w porównaniu z poprzednim okresem i/lub zmienia się konsystencja stolca na płynną lub półpłynną.

Najczęściej biegunkę wywołują zakażenia wirusowe, głównie rotawirusy. Zmniejsza się liczba biegunek bakteryjnych, w tym zatruć salmonellą.

W leczeniu ostrej biegunki najważniejsze jest szybkie wyrównywanie niedoborów wodno-elektrolitowych. U dzieci z małym lub umiarkowanym stopniem odwodnienia stosujemy doustne płyny nawadniające (DPN). W przypadku ciężkiego odwodnienia (utraty masy ciała >10%) stosujemy nawadnianie dożylne.

W większości przypadków ostra biegunka nie wymaga stosowania leków przeciwdrobnoustrojowych.

Definicja biegunki

Biegunka to ostry stan, w którym znamiennie zwiększa się liczba wypróżnień w ciągu doby w porównaniu z poprzednim okresem i/lub zmienia konsystencja stolca na płynną lub półpłynną z domieszką krwi, śluzu lub ropy bądź bez niej. Ostra biegunka to również stan, w którym ilość oddanego stolca u niemowląt jest większa niż 10 g/ kg m.c./24 h, a u dzieci starszych 200 g/ 24 h.

Ostra biegunka trwa do 10 dni, a jeżeli utrzymuje się dłużej niż 14 dni, uznawana jest za przewlekłą.

Epidemiologia

 W ciągu ostatnich dziesięciu lat nastąpiła zmiana czynników infekcyjnych wywołujących ostre biegunki. Obecnie w większości przypadków za wystąpienie biegunki zarówno u dzieci, jak i u dorosłych odpowiedzialne są zakażenia wirusowe (tab. 1). Odnotowuje się stały spadek liczby bakteryjnych zatruć i zakażeń pokarmowych, wśród których nadal najczęstsze jest zakażenie odzwierzęcymi pałeczkami jelitowymi Salmonella.¹

Najczęstszą przyczyną ostrych biegunek u dzieci w Polsce i Europie są zatrucia i zakażenia pokarmowe wywołane przez:

• wirusy (50-75% przypadków): rotawirusy, norowirusy, astrowirusy, kalcywirusy, adenowirusy enterotropowe
• bakterie (20%): Salmonella, Shigella, Campylobacter jejuni, Staphylococcus aureus, Escherichia coli enteropatogenne (EPEC), E. coli enterokrwotoczne (EHEC), Yersinia enterocolitica, Clostridium difficile, Vibrio cholerae
• pasożyty (5%): Giardia lamblia, Cryptosporidium parvum, Entamoeba histolytica, mikrosporydia.²

W 2014 roku zakażenia wywołane przez rotawirusy stanowiły aż 24% zgłoszonych ognisk epidemicznych zakażeń szpitalnych w Polsce.¹

Poważny problem epidemiologiczny stanowią zatrucia pokarmowe i zakażenia żołądkowo-jelitowe oraz biegunki u małych dzieci do 2 roku życia. Liczba rejestrowanych biegunek w tej grupie wiekowej stale narasta. W większości przypadków są one wywołane ...