Wprowadzenie

Ból i obrzęk stawu są najczęstszymi objawami zapalenia stawu. Bólowi i obrzękowi stawów mogą towarzyszyć także inne obiektywne cechy stanu zapalnego, takie jak wzmożone ucieplenie, rumień skóry w okolicy stawu i tkliwość palpacyjna. Dzieci chorujące na zapalenie stawów skarżą się na ból, mogą mieć ograniczony zakres ruchomości zajętego stawu, często utykają lub odmawiają używania bolącej kończyny.

Niezwykle istotny w ustaleniu właściwego rozpoznania jest dokładny wywiad, w tym dotyczący aktualnych dolegliwości stawowych i objawów towarzyszących, przebytych chorób i urazów, wcześniejszych epizodów bólu i obrzęku stawów. Ważne są także wywiad epidemiologiczny i wywiad rodzinny w kierunku chorób autoimmunologicznych.

Obecność gorączki, wysypki lub innych objawów może sugerować przyczynę infekcyjną bądź autoimmunologiczną zapalenia stawów. Ważne jest ustalenie liczby zajętych stawów, czyli dokładne badanie przedmiotowe z oceną wszystkich stawów pod kątem wysięku, obrzęku, bolesności palpacyjnej, zakresu ruchów czynnych i biernych, nadmiernego ucieplenia otaczających tkanek i zaczerwienienia skóry. Należy uważnie ocenić chód pacjenta.

Przyczyny zapalenia stawów są zróżnicowane, dlatego pacjenci mogą zgłaszać wiele objawów i dolegliwości ze strony innych narządów czy układów. Do najczęstszych przyczyn zapalenia stawów u dzieci należą septyczne zapalenie stawów, reaktywne zapalenie stawów, przemijające zapalenie stawów, borelioza i młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów. Zapalenie stawów może także wystąpić u pacjentów z zapalnymi chorobami jelit, w plamicy Schönleina-Henocha, chorobie Kawasakiego, sarkoidozie, w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego oraz w innych układowych zapalnych chorobach tkanki łącznej.

Pacjenci z zapaleniem stawów kończyn dolnych często utykają. U tych pacjentów w diagnostyce różnicowej należy wziąć pod uwagę także choroby ortopedyczne, takie jak uraz, złuszczenie głowy kości udowej, chorobę Perthesa czy chorobę Osgooda-Schlattera.

Ból i obrzęk stawu mogą także spowodować białaczka, chłoniak, nowotwór kości czy hemofilia.

Septyczne zapalenie stawów

Septyczne zapalenie stawów, zwane także zapaleniem ropnym, jest spowodowane zakażeniem – najczęściej bakteryjnym – błony maziowej i pozostałych elementów stawu. Jest to dość rzadka choroba wśród dzieci. Amerykańskie badania przeprowadzone w Dallas...

Udoskonalone techniki mikrobiologiczne doprowadziły do odkrycia niezwykłej bakterii – Kingella Kinga, często hodowanej z płynu stawowego dzieci, u których wystąpienie ropnego zapalenia stawów było poprzedzone infekcją górnych dróg oddechowych.8 Ba...