Najczęstsze inwazje pasożytnicze przewodu pokarmowego szerzą się łatwo u dzieci przedszkolnych. Rozpoznanie opiera się wyłącznie na badaniu kału, które należy wykonać trzykrotnie.

Wprowadzenie

Pasożytnictwo to forma antagonistycznego współżycia dwóch organizmów, z których jeden czerpie korzyści z takiej koegzystencji, a drugi ponosi szkody. Zgodnie z tą definicją wszystkie choroby zakaźne człowieka to choroby pasożytnicze. Tradycyjnie nazwą „choroby pasożytnicze człowieka” określa się schorzenia powodowane przez pierwotniaki i robaki, które z kolei określane są odpowiednio nazwami: choroby pierwotniakowe i robaczyce. Prawidłowo mówimy o zarażeniu człowieka przez pierwotniaki i robaki oraz o inwazji pasożytniczej.

Klasyfikacja kliniczna chorób pasożytniczych człowieka może być przeprowadzona według następujących kryteriów:

• sposób przenoszenia się (pokarmowe, przez wektory)
• miejsce rozwoju (pasożyty tkankowe i krwi, przewodu pokarmowego, skóry)
• rozmieszczenie geograficzne (parazytozy kosmopolityczne i tropikalne).^1,2

 W niniejszej pracy przedstawię najczęstsze choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego występujące u dzieci w Polsce: giardiozę, owsicę, glistnicę i tasiemczycę. Szczegółowe dane epidemiologiczne opisywanych inwazji w Polsce były po raz ostatni rejestrowane w meldunkach epidemiologicznych w 2008 roku, zebrano je w tabeli 1.

Giardioza

Giardioza (lamblioza; zarażenie Giardia intestinalis) szerzy się w skupiskach ludzkich (żłobkach, przedszkolach). Sprzyjają jej brak higieny, zabawy w ziemi, zapominanie o konieczności mycia rąk przed jedzeniem i po wyjściu z toalety. Źródłem zarażenia może być woda zanieczyszczona odchodami ludzkimi, ścieki, baseny, pożywienie przygotowane bez zachowania higieny.

Giardia intestinalis (dawna nazwa Giardia lamblia) jest najczęstszym pasożytem przewodu pokarmowego. Formą zaraźliwą pasożyta jest cysta, wrażliwa na wysychanie, ale zachowująca żywotność w wodzie nawet przez kilka miesięcy. Rezerwuarem cyst są zbiorniki wodne, wody powierzchniowe i górskie strumienie, a także zanieczyszczone ujęcia wody pitnej. Chlorowanie wody nie niszczy cyst, skuteczne jest jej gotowanie lub filtrowanie.³ Wystarczy od 10 do 100 cyst, by ulec zarażeniu. Po połknięciu z cyst w jelicie uwalniane są trofozoity, które szybko się dzielą i przylegają do kosmków jelitowych. Zarażone dziecko wydala od czasu do czasu z kałem dojrzałe cysty. Nasilenie objawów giardiozy zależy od masywności zarażenia, zjadliwości połkniętego szczepu, stanu odporności gospodarza. Choroba może przebiegać bezobjawowo, ale też jako biegunka ostra lub przewlekła. Przeciętny okres wylęgania to 1-2 tygodnie, a czas trwania objawów 3-10 tygodni. Zwykle dochodzi do samowyleczenia, choć sporadycznie biegunka może się pojawiać jeszcze przez kilka miesięcy. Objawy choroby to bóle brzucha, wzdęcia, nudności, wymioty, brak apetytu. Może pojawić się biegunka, ale jest łagodniejsza niż w zakażeniach bakteryjnych i wirusowych przewodu pokarmowego. Stolce są jasne, papkowate, o przykrym zapachu, tłustej konsystencji, zawierają pęcherzyki powietrza. Zwykle nie obserwuje się gorączki. Niekiedy występują objawy neurologiczne – zaburzenia snu, drażliwość, obniżenie nastroju – oraz wysypki skórne.⁴