Prawidłowe żywienie niemowlęcia i małego dziecka ma ogromny wpływ na jego rozwój i zdrowie. W tym wczesnym okresie programowany jest nie tylko jego metabolizm, ale także zwyczaje i nawyki żywieniowe. Fundamentalny wpływ na to, czy zostaną one ukształtowane we właściwy sposób, ma rodzic, a zadaniem specjalistów jest danie mu do tego właściwego narzędzia w postaci odpowiednio poprowadzonej edukacji żywieniowej.

Wprowadzenie

Karmienie zdrowego dziecka ma na celu zaspokojenie głodu, utrzymanie dobrego samopoczucia oraz zapewnienie adekwatnych do predyspozycji genetycznej stanu odżywienia i tempa rozwoju. Dziś jednak wiemy, że prawidłowe żywienie na wczesnych etapach rozwoju ma również wpływ na to, w jakiej kondycji zdrowotnej będziemy funkcjonować przez całe późniejsze życie. Wyniki badań są coraz bardziej niepokojące, najważniejsze organizacje zajmujące się tematyką żywienia dzieci nie od dziś biją na alarm: „Nadwaga i otyłość w okresie dzieciństwa są równoznaczne z większym ryzykiem zaburzeń stanu odżywienia w wieku dorosłym”, „Nieprawidłowo ukształtowane zwyczaje i nawyki żywieniowe w pierwszych latach życia mogą predysponować do rozwoju chorób dietozależnych w przyszłości”.¹ Fakty te można by mnożyć, to z pozoru prawdy wszystkim nam dobrze znane, ale rzeczywistość nie napawa optymizmem – małe dzieci nie są żywione zdrowo, a problem nadwagi i otyłości u najmłodszych urósł dziś do rozmiarów epidemii. Nasuwa się pytanie: czy możemy z tym coś zrobić i w jaki sposób? Odpowiedź na nie jest prosta: trzeba działać u źródła, a więc w pierwszej kolejności uświadomić sobie, że fundamentalną rolę w modelowaniu zwyczajów i nawyków żywieniowych u dziecka odgrywa rodzic, a kluczowym narzędziem umożliwiającym mu kształtowanie ich świadomie i we właściwy sposób jest wczesna edukacja z zakresu żywienia dziecka. Jak ją prowadzić? Jak rozmawiać? Na co zwrócić szczególną uwagę? Jak przekonać rodzica? W kolejnych podrozdziałach niniejszego artykułu autorzy podjęli próbę udzielenia odpowiedzi na te skądinąd niełatwe pytania.

Znaczenie żywienia w pierwszych latach życia

W ciągu ostatnich 20 lat częstość występowania nadwagi i otyłości wyraźnie wzrosła, obecnie szacuje się, że ten problem dotyczy 1,5 miliarda osób dorosłych w skali świata. Jeszcze bardziej niepokojący jest fakt, że wzrost tego wskaźnika obserwuje się także wśród dzieci i młodzieży – w 2012 roku w USA u 1/3 dzieci stwierdzono problem nadwagi lub otyłości, a średnia masa ciała dziecka wzrosła o 2 kg w ciągu ostatnich 3 dekad.² Polska rzeczywistość niewiele się w tym względzie różni; w badaniu oceniającym dietę oraz stan odżywienia reprezentatywnej grupy dzieci w wieku 1-3 lat wykazano, że już ponad 1/4 (27,5%) polskich dzieci w tej grupie wiekowej dotknięta jest problemem nadwagi i otyłości.³