Zapalenie płuc wywoływane przez bakterie atypowe charakteryzuje się odmiennym przebiegiem w porównaniu z zapaleniem płuc będącym wynikiem zakażenia Streptococcus pneumoniae.

Wprowadzenie

Zapalenia płuc wywoływane przez Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia species czy Legionella pneumophila określane są często jako atypowe. Taka nazwa pojawiła się w piśmiennictwie medycznym w latach 30. ubiegłego stulecia. Do wprowadzenia tego pojęcia przyczyniły się odmienny przebieg w porównaniu z klasycznym pneumokokowym zapaleniem płuc i brak znajomości czynnika etiologicznego. Dotąd poznano i udokumentowano wiele patogenów odpowiadających za wywoływanie objawów charakterystycznych dla atypowych zapaleń płuc, co zmusza do rewizji nazewnictwa.

Zapalenia płuc wywołane przez bakterie atypowe charakteryzują się łagodnymi, stopniowo narastającymi objawami, umiarkowanie podwyższoną ciepłotą ciała, niewielkimi odchyleniami w badaniu przedmiotowym przy wyraźnych zmianach na radiogramach klatki piersiowej oraz brakiem odpowiedzi na standardową antybiotykoterapię. W przeciwieństwie do zakażeń wywoływanych przez bakterie typowe w ich przebiegu często obserwuje się pozapłucne objawy zakażenia, które mogą poprzedzać zapalenie płuc, współistnieć z nim lub być jedyną postacią infekcji.

Większość klinicystów do patogenów atypowych zalicza te, które nie są hodowane przy zastosowaniu standardowych metod mikrobiologicznych.¹ Niektórzy dołączają do tej grupy: riketsję Coxiella burnetii, grzyby Pneumocystis jiroveci oraz niektóre wirusy, takie jak syncytialny wirus oddechowy (RSV – respiratory syncytial virus), metapneumowirusy, wirusy paragrypy, adeno- i koronawirusy. Pierwszym zidentyfikowanym czynnikiem etiologicznym atypowego zapalenia płuc był drobnoustrój wykryty w 1944 roku przez Eatona, początkowo nazwany czynnikiem Eatona, a od 1961 roku sklasyfikowany jako Mycoplasma pneumoniae.²

Epidemiologia

Dane epidemiologiczne dotyczące zakażeń układu oddechowego wywoływanych przez bakterie atypowe są bardzo zróżnicowane. W pracy Arnolda i wsp. obejmującej kilkutysięczną kohortę pacjentów z różnych części świata oceniono globalne występowanie pozas...

Mycoplasma pneumoniae

Mycoplasma pneumoniae jest jedną z najmniejszych znanych bakterii Gram(-). Jej cechą charakterystyczną jest brak ściany komórkowej, co łączy się z naturalną opornością na antybiotyki, których działanie polega na jej destrukcji. Drobnoustrój ten ma zdolność do łączenia się za pomocą swoich białek adhezyjnych z glikoproteinami nabłonka oddechowego i niszczenia jego rzęsek.⁷ Zaburzony zostaje prawidłowy klirens śluzówkowo-rzęskowy, co klinicznie objawia się m.in. przedłużającym się kaszlem.