Skóra noworodka i małego dziecka wymaga specyficznej pielęgnacji. Jest cienka, niedojrzała i skłonna do podrażnień. Stosowanie nieodpowiednich kosmetyków może powodować utratę płaszcza lipidowego, co skutkuje obniżoną odpornością na bakterie, wirusy i grzyby. Nieodpowiednia pielęgnacja zaburza niedojrzałą barierę skórno-naskórkową. Informacje na temat wyboru właściwych preparatów kosmetycznych i sposobu ich stosowania powinny być przekazywane przez lekarza pierwszego kontaktu.

Wprowadzenie

Skóra małego dziecka swoją budową nie odbiega od budowy skóry osoby dorosłej, ale jej funkcje są niedojrzałe. Naskórek jest około 4 razy cieńszy, jego komórki (keratynocyty) leżą luźno i nie stanowią szczelnej bariery chroniącej przed czynnikami zewnętrznymi. Naczynia krwionośne skóry właściwej mają szerokie światło i leżą bliżej zewnętrznej powierzchni. Te dwa czynniki sprawiają, że skóra małego dziecka nie stanowi idealnej bariery ochronnej ani przed środowiskiem zewnętrznym (wilgotność powietrza, zanieczyszczenia itd.), ani preparatami stosowanymi w codziennej pielęgnacji i miejscowymi środkami leczniczymi.

Na powierzchni skóry, a właściwie naskórka, znajduje się płaszcz lipidowy. Jest on produktem gruczołów łojowych, potowych i keratynocytów. Płaszcz lipidowy tworzy system zapobiegający nadmiernej utracie wody (TEWL). Jego funkcją jest uwodnienie naskórka i regulowanie wchłaniania preparatów zewnętrznych, zaś jego skład zależy od wieku i okolicy ciała. U dzieci dominującym składnikiem płaszcza lipidowego jest cholesterol (10-12%), zawartość kwasów tłuszczowych jest zmniejszona w porównaniu ze skórą dorosłego.^1,2

Codzienna pielęgnacja jest ważnym elementem rozwoju dziecka, kontakt dłoni rodziców/opiekunów stymuluje rozwój czucia dotyku, ciepła i zimna. Prawidłowe pielęgnowanie delikatnej skóry sprzyja jej rozwojowi. Skóra dojrzewa do 3 roku życia i to właśnie okresy noworodkowy, niemowlęcy i wczesnodziecięcy decydują o jej właściwym rozwoju. Odpowiednia dbałość o skórę jest również działaniem profilaktycznym chroniącym przed rozwojem atopowego zapalenia skóry (AZS).

Kontrowersje dotyczące pierwszej kąpieli noworodka

Według zaleceń WHO pierwsza kąpiel po narodzinach powinna odbyć się po ustabilizowaniu funkcji życiowych noworodka. Zaleca się ją najwcześniej 6 godzin po porodzie, kąpiel powinna być krótka (kilkuminutowa), mycie ciała powinno się ograniczyć do w...