W ostatnich dwudziestu latach w Polsce trzykrotnie zwiększyła się liczba dzieci z nadwagą.

Wprowadzenie

Nadwaga i otyłość są bez wątpienia jednymi z największych obecnie zagrożeń cywilizacyjnych zarówno w krajach wysoko rozwiniętych, jak i rozwijających się. Problem ten dotyczy również dzieci i młodzieży.

Według World Obesity Forum nadwaga lub otyłość dotyczą około 20-35% dzieci w Europie, a co roku stwierdza się na naszym kontynencie około 500 000 nowych przypadków dzieci dotkniętych tym schorzeniem. Jak wynika z badań Instytutu Żywności i Żywienia (IŻŻ) w Warszawie otyłość dotyczy około 16% dzieci i młodzieży w wieku szkolnym (tj. w wieku od 6 do 19 lat), w tym około 14,5% dziewczynek i 19,9% chłopców. W ostatnich 20 latach w Polsce nastąpił trzykrotny wzrost liczby dzieci z nadwagą. W wieku przedszkolnym otyłość w przeważającej części występuje wśród dziewczynek, natomiast w wieku szkolnym wśród chłopców.

Nadwaga i otyłość na podstawie danych IŻŻ dotyczą najczęściej uczniów w województwach mazowieckim (32%), łódzkim (29,8%), lubelskim (24,6%). Problem ten w mniejszym stopniu doskwiera dzieciom w województwach małopolskim (18,3%) i świętokrzyskim (18%).

Definicja

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) otyłość to stan patologicznego zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej, prowadzący do upośledzenia funkcji narządów. Jest jednym z głównych sprawców utraty zdrowia, doprowadza do rozwoju wielu chorób i istotnie zwiększa ryzyko zgonu.

O ile w populacji dorosłych dość łatwo w sposób ujednolicony ocenić otyłość, o tyle wśród dzieci jest to dość skomplikowane z uwagi na zmienność tempa przyrostu tkanki tłuszczowej w różnych okresach rozwojowych (tj. od urodzenia do czasu osiągnięcia dojrzałości). W populacji dzieci i młodzieży należy również uwzględnić dymorfizm płciowy oraz indywidualne różnice budowy i składu masy ciała.

Istnieje wiele metod precyzyjnej analizy składu masy ciała organizmu, takich jak tomografia komputerowa, magnetyczny rezonans jądrowy, rentgenowska absorpcjometria podwójnej energii (DXA), pomiar przewodnictwa elektrycznego ustroju (TOBEC) oraz bioimpedancja elektryczna (BIA). Są one jednak drogie i wymagają specjalistycznego sprzętu. Powszechnie stosowanymi metodami określającymi, czy mamy do czynienia z otyłością, są pomiary antropometryczne, takie jak pomiar grubości fałdów skórno-tłuszczowych czy obwodu talii lub bioder, dzięki którym możemy rozpoznać otyłość trzewną, jeżeli wartość pomiaru przekroczy 90 centyl dla płci i wieku.