Co roku w okresie zimowym powraca temat smogu i związanych z nim zagrożeń. Stała ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza przyczynia się do znaczącego zwiększenia zachorowalności na choroby układu oddechowego, zwłaszcza wśród najmłodszych pacjentów. Autorki artykułu omawiają sposoby ograniczania negatywnego wpływu zanieczyszczonego powietrza na zdrowie dzieci.

Wprowadzenie

W ostatnich latach wyraźnie wzrosła w Polsce świadomość społeczna na temat możliwych konsekwencji zdrowotnych ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza. To przyczyniło się do niemal dwukrotnej poprawy czystości powietrza w naszym kraju.¹ Mimo to Polska nadal należy do krajów o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w Europie. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO – World Health Organization), opublikowanego w maju 2016 r., 33 z 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Unii Europejskiej znajduje się nad Wisłą. W pierwszej dziesiątce uplasowało się aż 7 z nich: Żywiec, Pszczyna, Rybnik, Wodzisław Śląski, Opoczno, Sucha Beskidzka i Godów.² W ujęciu globalnym zanieczyszczenie powietrza przyczynia się do śmierci 3 mln osób rocznie i pozostaje wyzwaniem zarówno społecznym, jak i ekonomicznym, którego koszty szacuje się na 0,3% produktu światowego brutto.^2,3

Smog – co sprawia, że jest tak groźny?

Smog jest nienaturalnym zjawiskiem atmosferycznym. Pojawia się przy dużym zanieczyszczeniu powietrza z jednocześnie występującymi niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, takimi jak: znaczne zamglenie, niska temperatura i bezwietrzna pogoda. Termin „smog” jest połączeniem dwóch słów pochodzących z języka angielskiego: „smoke” (dym) i „fog” (mgła). Po raz pierwszy użył tego określenia dr Harold Antoine Des Voeux, który w 1905 r. nazwał nim londyńską mgłę. Do składowych smogu zalicza się gazy: tlenek azotu (NO), dwutlenek azotu (NO₂), tlenek węgla (CO), dwutlenek siarki (SO₂), ozon (O₃), organiczne i nieorganiczne cząstki zawieszone w powietrzu, czyli tzw. pył zawieszony (PM – particulate matter), lotne i półlotne składniki organiczne (tj. benzen, toluen i ksylen) oraz węglowodory aromatyczne.⁴

Do najbardziej szkodliwych zanieczyszczeń powietrza należą: pył zawieszony, ozon, tlenki azotu, tlenek węgla oraz dwutlenek siarki.⁵

Pył zawieszony to mieszanina cząstek stałych i kropli cieczy znajdujących się w powietrzu. Jest utworzony z węglowego rdzenia, który absorbuje jony (siarczany i azotany), metale ciężkie oraz materiał biologiczny (pyłki, bakterie i spory grzybów). ...