Zapalenie płuc to ostra infekcja dolnych dróg oddechowych przebiegająca z zakażeniem miąższu płucnego. Jej charakterystycznymi objawami są gorączka i objawy ze strony układu oddechowego, takie jak: kaszel, tachypnoe, duszność lub trudności w oddychaniu, hipoksemia, zmiany osłuchowe, ból w klatce piersiowej^1,2. Diagnozę zapalenia płuc potwierdza wykazanie zagęszczeń w polach płucnych w obrazie radiologicznym (RTG) klatki piersiowej. W krajach rozwijających się z powodu braku szerokiej dostępności do badań RTG u dzieci z podejrzeniem zapalenia płuc ocenianych jedynie na podstawie obrazu klinicznego preferuje się stosowanie definicji ostrego zakażenia dolnych dróg oddechowych^1,2.

Pozaszpitalne zapalenie płuc (PZP) dotyczy zapalenia płuc, które wystąpiło u uprzednio zdrowego dziecka¹ lub rozwinęło się przed upływem 48 godzin od początku hospitalizacji².

Epidemiologia

Zapadalność na zapalenie płuc różni się w zależności od regionu geograficznego, stopnia uprzemysłowienia danego kraju, a także od wieku dziecka. Według danych World Health Organization (WHO) u dzieci poniżej 5 r.ż. liczbę epizodów zapaleń płuc na świecie szacuje się na prawie 150 mln rocznie, z czego aż 95% zachorowań dotyczy krajów rozwijających się. Spośród infekcji w wyżej wymienionej grupie wiekowej około 8% przypadków jest na tyle ciężkich, że wymaga przyjęcia do szpitala. W Europie zapadalność na tę chorobę wśród dzieci szacuje się na jedynie 0,06 epizodu na dziecko/rok. PZP występuje najczęściej u pacjentów pediatrycznych poniżej 5 r.ż. Zgodnie z danymi badaczy norweskich³ oraz brytyjskich⁴ przed powszechnym wprowadzeniem szczepionki przeciwko pneumokokom częstość występowania zapalenia płuc wśród dzieci przyjmowanych do szpitala była najwyższa u najmłodszych pacjentów i zmniejszała się wraz z wiekiem. W grupie dzieci do 5 r.ż. oszacowano ją na około 34 przypadków na 10 000 dzieci, natomiast w grupie wiekowej poniżej 16 r.ż. wynosiła ona prawie 15 przypadków na 10 000. W 2007 r. w Wielkiej Brytanii do narodowego programu szczepień ochronnych niemowląt wprowadzono siedmiowalentną skoniugowaną szczepionkę przeciwko pneumokokom, co przyczyniło się do 19% spadku przyjęć do szpitala z powodu zapalenia płuc⁵. W skali globalnej u dzieci poniżej 5 r.ż. zapalenie płuc stanowi jedną z głównych przyczyn śmierci, odsetek zgonów na świecie szacuje się nawet na 19%, w krajach rozwijających się sięga 4 mln rocznie⁶. Do czynników ryzyka zachorowania należą: wcześniactwo, przewlekłe choroby dróg oddechowych, niedobry odporności oraz zaburzenia neurologiczne.