Samouszkodzenia

Zachowania autoagresywne, definiowane jako umyślne uszkodzenie własnego ciała pozbawione intencji samobójczej, występują od zarania dziejów. Istnieją jako normatywne zjawisko społeczne w środowiskach, w których atrakcyjność fizyczna lub pozycja społeczna uwarunkowane są poddaniem się okaleczającym rytuałom powodującym deformacje ciała. Samookaleczenia stanowią także integralną część różnych religijnych lub plemiennych (środowiskowych) obrzędów, podczas których akty autoagresji będące elementem pokuty i kary pozwalają człowiekowi doznać oczyszczenia, uwalniają od poczucia winy, prowadzą do rozgrzeszenia.

Zachowania autoagresywne obserwowane są również jako symptom w zaburzeniach emocjonalnych i chorobach psychicznych, takich jak np.: zaburzenia odżywiania, zespół stresu pourazowego (PTSD – posttraumatic stress disorder) czy zaburzenia osobowości.

Częstotliwość występowania samouszkodzeń szacowana jest na 400-1400 przypadków na 100 000 osób rocznie, w tym co najmniej jeden pacjent na 600 wymaga leczenia szpitalnego. Zachowania autoagresywne prezentuje statystycznie co piąta osoba w młodym wieku, większość dotkniętych tym zaburzeniem (nawet 76%) stanowią dziewczęta w wieku 17-24 lat.

Wśród czynników środowiskowych predysponujących do występowania samookaleczeń najczęściej obserwuje się: niewłaściwe postawy rodzicielskie (odrzucenie, zaniedbanie, nadopiekuńczość, nadmierne wymagania, brak rodziców z powodu ich śmierci lub rozwodu), trudna sytuacja ekonomiczna, bezrobocie, problemy związane z uzależnieniem od alkoholu lub narkotyków, pobyt w placówce wychowawczej bądź szpitalu. W rodzinach osób dokonujących aktów autoagresji dominują: impulsywność, przemoc, alkoholizm, autodestruktywność i chaos. Najczęstszą przyczynę zachowań autodestrukcyjnych stanowi uraz doznany w dzieciństwie. Najsilniejszą korelację z samookaleczeniami wykazują wszelkie formy doświadczonej przemocy, w tym szczególnie przemoc seksualna. Przemoc fizyczna w okresie przedszkolnym zwiększa ryzyko depresji u młodych dorosłych o 77%, a nadużycie seksualne we wczesnym dzieciństwie zwiększa ryzyko samobójcze w okresie wczesnej dorosłości o 146%.

Autoagresja służy zaspokajaniu potrzeb związanych z relacjami międzyludzkimi, radzeniu sobie z problemami. Jest „wypowiedzią” na temat traumatycznego doświadczenia i związanego z nim napięcia, kierowaną przez daną osobę przede wszystkim do siebie ...