Napletek to fałd skórny pokrywający żołądź prącia/łechtaczki oraz ujście męskiej cewki moczowej. Chroni żołądź przed urazami, zapewnia odpowiednią wilgotność oraz wrażliwość na dotyk. Wady wrodzone napletka często towarzyszą zaburzeniom rozwojowym zewnętrznych narządów płciowych. W takich przypadkach skóra napletka wykorzystywana jest do rekonstrukcji cewki i prącia, a obrzezanie może znacznie utrudnić leczenie. Najczęstszą patologią w budowie napletka jest stulejka. Rzadko występują znamiona oraz malformacje naczyniowe. Znacznie częściej obserwowane są zmiany o podłożu zapalnym. W przypadku zmian na skórze napletka wymagających usunięcia u większości pacjentów metodą z wyboru jest obrzezanie.

Embriologia i dojrzewanie napletka

W okresie prenatalnym żołądź oraz napletek powstają równocześnie. Napletek początkowo ma postać fałdu napletkowo-żołędziowego otaczającego żołądź od strony grzbietowej i bocznej z ubytkiem od strony brzusznej. Ubytek ten zamyka się stopniowo od strony brzusznej, w kierunku szczytu żołędzi, tak aby około 20 tygodnia życia płodowego wytworzyć pełen obwód. W miejscu zlewania się fałdu od strony blaszki wewnętrznej formuje się wędzidełko napletka, które od strony blaszki zewnętrznej widoczne jest jako szew pośrodkowy. Zarówno blaszka zewnętrzna, jak i wewnętrzna napletka pokryte są skórą. Blaszka wewnętrzna oraz skóra żołędzi pokrytej napletkiem przybierają charakter błony śluzowej. Prawie u wszystkich noworodków żołądź i wewnętrzna blaszka napletka połączone są wspólnym nabłonkiem – potocznie taki stan nazywa się przyklejeniem napletka. Z czasem nabłonek ulega rozdzieleniu na dwie warstwy w wyniku spontanicznych procesów biologicznych, w których biorą udział: wzwody występujące od okresu noworodkowego, wytwarzanie mastki, zwiększanie się wraz z wiekiem części ruchomej prącia oraz stopniowa zmiana budowy histologicznej błony kurczliwej napletka. U starszych chłopców zwiększa się ilość włókien elastycznych, a zmniejsza ilość włókien mięśniowych gładkich¹. Mastka to biała, serowata wydzielina składająca się ze złuszczonych komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego skóry żołędzi oraz z wydzieliny gruczołów napletka. Gromadzenie się i ewakuacja mastki odgrywają zasadniczą rolę w procesie samoistnego odklejania się napletka. Należy jednoznacznie odróżnić przyklejenie napletka, czyli zrośnięcie napletka z żołędzią, od stulejki, czyli zbyt wąskiego pierścienia skórnego napletka w stosunku do szerokości żołędzi. Instrumentalne odklejenie napletka prowadzi do uszkodzenia nabłonka i stwarza ryzyko ponownego sklejenia się obnażonych powierzchni nawet u 68% leczonych. U pacjentów poddanych temu zabiegowi obserwuje się powstanie miejscowego obrzęku oraz wystąpienie znacznych dolegliwości bólowych, co może skutecznie zniechęcić chłopca do wykonywania codziennej toalety. Korzystniejszym rozwiązaniem jest obserwacja i nieingerowanie w naturalny proces odklejania się napletka. Jednocześnie należy zwracać uwagę na konieczność codziennych zabiegów higienicznych. Chirurgiczne odklejenie napletka wskazane jest jedynie w przypadku nawracających zapaleń napletka, w sytuacji wytworzenia się zrostów między żołędzią a napletkiem oraz u pacjentów ze spodziectwem przed chirurgiczną rekonstrukcją.