Praktyczne aspekty karmienia piersią oraz sposoby utrzymania laktacji
mgr Anna Pietkiewicz1
prof. dr hab. n. med. Agnieszka Kordek2
Adres do korespondencji:
prof. dr hab. n. med. Agnieszka Kordek
Klinika Neonatologii, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
ul. Siedlecka 2, 72-010 Police
e-mail: agkordek@pum.edu.pl
- Podstawowe informacje na temat mleka matki oraz korzyści wynikających z karmienia piersią nie tylko dla dziecka, lecz także kobiety
- Jak prawidłowo karmić dziecko piersią – poradnik krok po kroku
- Dlaczego dziecko nie chce ssać piersi? Jak postępować z bolącymi, krwawiącymi brodawkami? Co zrobić w przypadku zastoju pokarmu i zapalenia piersi? Omówienie tych i wielu innych problemów laktacyjnych oraz sposobów ich rozwiązywania
Karmienie naturalne (inaczej: fizjologiczne, zwyczajne) dla człowieka to karmienie noworodka mlekiem z piersi jego matki. Proces ten, będący cechą charakterystyczną i przywilejem ssaków, odbywa się instynktownie zarówno ze strony kobiety, jak i dziecka. Niestety u człowieka naturalne zachowania instynktowne uległy w wielu przypadkach zahamowaniu i zaburzeniu. Często kobiety traktują karmienie piersią jak kolejne zadanie do wykonania wymagające przestrzegania jakichś zaplanowanych reguł. Matki oczekują od swoich noworodków określonych zachowań, nie potrafią poddać się naturalnym reakcjom dziecka ani odczytywać wysyłanych przez nie sygnałów. Dostępność na rynku bogatej oferty produktów żywnościowych dla noworodków i niemowląt oraz ich wszechobecna reklama sprawiają, że kobiety często traktują karmienie sztuczne jak równie dobre co naturalne, a nawet lepsze od niego.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie korzyści wynikających z karmienia piersią oraz sposobów rozwiązywania problemów laktacyjnych u kobiet karmiących.
Anatomia gruczołu piersiowego
Gruczoł piersiowy (sutkowy) u kobiet jest największym wśród gruczołów skórnych. Rodzą się z nim zarówno kobiety, jak i mężczyźni, jednak wyłącznie u kobiet osiąga on pełen rozwój. Kształt piersi jest cechą indywidualną. Najczęściej określamy je jako półkoliste lub stożkowate, skierowane rozbieżnie do przodu. Wielkość piersi również może być różna (zależna jest od ilości tkanki tłuszczowej), lecz nie wpływa ona na zdolność wytwarzania pokarmu. Pierś (inaczej sutek) składa się z brodawki, która znajduje się na szczycie piersi, oraz otoczki. Otoczka wraz z brodawką najczęściej mają ciemniejsze zabarwienie, szczególnie nasilone podczas ciąży i laktacji. Na powierzchni otoczki znajdują się ujścia apokrynowych gruczołów łojowych Montgomery'ego, z których czasami obserwuje się wypływ mleka, a na szczycie brodawki – ujścia około 9 głównych przewodów mlecznych. Gruczoł piersiowy składa się z mniej więcej 9 stożkowatych płatów, złożonych z płacików, będących skupiskami pęcherzyków mlecznych, w których powstaje pokarm transportowany na zewnątrz przez przewody mleczne. Często występująca asymetria piersi może być cechą konstytucjonalną, a w okresie karmienia skutkiem większej stymulacji jednej piersi przez dziecko.
Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:
Produkcja pokarmu krok po kroku
Produkcja pokarmu rozpoczyna się już w czasie ciąży. W tabeli 1 omówiono jej pierwsze etapy.
Karmienie piersią
Mleko kobiece to idealny, jedyny zgodny gatunkowo pokarm, którego cenny skład pozwala na prawidłowy wzrost i rozwój człowieka. Czy karmienie dziecka [...]
Od czego zacząć prawidłowe karmienie?
Decyzję o sposobie karmienia noworodka podejmuje matka. Jeśli kobieta jest przekonana, że karmienie naturalne to oczywistość niezbędna jej dziecku, i świadoma [...]
Jak ocenić skuteczność karmienia?
Zdecydowana większość kobiet zapytanych po porodzie w szpitalu o to, jak udaje im się karmienie piersią, odpowiada, że noworodek się nie [...]
Odruch ssania u dziecka
Dojrzały, zdrowy noworodek przystawiany do piersi wykazuje sprawność w zakresie odruchów: szukania, połykania, kaszlowego, wymiotnego oraz ssania. Ten ostatni w dużej [...]
Co robić, gdy dziecko nie chce jeść?
Uporczywie przystawiać je do piersi. Wykluczyć patologię stanu zdrowia dziecka. Starać się ustalić przyczynę niechęci dziecka do ssania. Poprawić technikę przystawiania. [...]
Czynniki hamujące laktogenezę
Przyczyny zahamowania laktogenezy ze strony matki:
Czynniki pobudzające laktację
W trakcie karmienia piersią istotne jest utrzymanie produkcji pokarmu na odpowiednim poziomie, tak aby jego ilość zaspokajała potrzeby dziecka. Odruch oksytocynowy, [...]
Używanie laktatora
Gdy dziecko ssie efektywnie, chętnie i prawidłowo opróżnia piersi, to nie ma potrzeby używania laktatora.
Jak długo można przechowywać pokarm kobiecy?
Mleka kobiecego nie wolno nigdy podgrzewać w kuchence mikrofalowej ani gotować bezpośrednio na palniku kuchenki gazowej. Dziecko (noworodek i niemowlę) może [...]
Kontrolka karmienia – kiedy i jak ją prowadzić?
Czasami zachodzi potrzeba uzyskania informacji o ilości wypijanego z piersi mleka, gdy kobieta jest niepewna efektywności swojej laktacji albo kiedy musimy [...]
Skład pokarmu kobiecego
Skład mleka kobiecego jest bardzo zmienny, jednak zawsze jest to pokarm idealny dla noworodka. Zawartość białek, tłuszczów, węglowodanów oraz soli mineralnych [...]
Dieta matek karmiących – mit?
Według najnowszej wiedzy nie istnieje szczególna dieta matki karmiącej. Piramida zdrowego żywienia sprawdza się również w przypadku kobiet karmiących piersią. Nie [...]
Przyjmowanie leków podczas karmienia piersią
Generalna zasada dotycząca stosowania leków w okresie ciąży i podczas karmienia piersią brzmi: nie zażywaj leków. W sytuacjach koniecznych należy rozważyć [...]
Używki w okresie karmienia piersią – najlepiej odstawić
Nieznana jest bezpieczna dawka alkoholu dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Alkohol hamuje laktację. Jako toksyna jest zdecydowanie przeciwwskazany do [...]
10 kroków do udanego karmienia piersią według World Health Organization
Karmienie naturalne to karmienie noworodka mlekiem jego matki. Jest to jedyna, zgodna gatunkowo, idealnie zbilansowana dieta przeznaczona dla człowieka od pierwszych [...]
Podsumowanie
Karmienie naturalne to karmienie noworodka mlekiem jego matki. Jest to jedyna, zgodna gatunkowo, idealnie zbilansowana dieta przeznaczona dla człowieka od pierwszych [...]
