BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Kiedy pediatra powinien myśleć o zaburzeniach odżywiania?
dr hab. n. med. Barbara Remberk
lek. Anna Katarzyna Bażyńska
lek. Ewa Bujacz
mgr Elżbieta Marusiak
dr n. med. Katarzyna Biernacka
lek. Krzysztof Anuszkiewicz
lek. Aleksandra Gozdanek
lek. Katarzyna Grochowska
lek. Miłosz Szychowski
- Kryteria diagnostyczne oraz obraz kliniczny zaburzeń odżywiania najczęściej występujących wśród dzieci i młodzieży
- Rozpoznawanie i leczenie zaburzeń odżywiania w świetle aktualnych wytycznych i rekomendacji
- Postępowanie w przypadku braku współpracy pacjenta i/lub opiekunów w procesie leczenia bądź w sytuacji braku ich zgody na leczenie w świetle polskiego prawa
Najważniejsze informacje
- Wykrywalność zaburzeń odżywiania można poprawić poprzez włączenie odpowiednich pytań do wywiadu medycznego przeprowadzanego w gabinecie lekarza POZ.
- Plan leczenia i monitorowanie jego postępu powinny uwzględniać sytuację rodzinną, szkolną i socjalną pacjenta.
- W przebiegu zaburzeń odżywiania może dojść do stanów zagrożenia życia. Główne przyczyny zgonu to przede wszystkim powikłania wyniszczenia w przebiegu anoreksji oraz samobójstwo.
- Niektórzy pacjenci wymagają planowego lub pilnego skierowania do szpitala. Zazwyczaj jednak leczenie powinno być prowadzone w trybie ambulatoryjnym.
- Leczenie powinno być interdyscyplinarne. Gdy pacjentami są dzieci i młodzież, należy włączyć następujące elementy: terapię rodzinną, terapię poznawczo-behawioralną oraz opiekę lekarską.
- Decyzja o podjęciu leczenia jest trudna zarówno dla pacjenta, jak i jego rodziny. Rozmowa oparta na metodzie dialogu motywującego może ułatwić choremu rozpoczęcie terapii.
Osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania zwykle niechętnie rozmawiają z lekarzem o swoim problemie. Przyczynami, dla których potrzebujący pomocy nie mówią o swoich dolegliwościach, mogą być brak poczucia choroby (częsty w anoreksji) lub wstyd z powodu charakteru doświadczanych objawów (np. w bulimii). Dlatego ważne, aby lekarz pierwszego kontaktu posiadał wiedzę dotyczącą tego obszaru zaburzeń i wykazywał czujność diagnostyczną1.
Do zaburzeń odżywiania zaliczamy:
- jadłowstręt psychiczny
- bulimię psychiczną
- zaburzenie z napadami objadania się (BED – binge-eating disorder)
- zaburzenie polegające na unikaniu lub ograniczaniu przyjmowania pokarmów (względnie nową jednostkę diagnostyczną).
W niniejszym artykule przybliżymy również zagadnienie ortoreksji, która nie jest wymieniana w systemach klasyfikacyjnych jako zaburzenie psychiczne.
Zaburzenia odżywiania występują we wszystkich rejonach świata, choć za bardziej zagrożoną uważa się populację zachodniego kręgu kulturowego. Jak wynika z przeglądu piśmiennictwa2, w skali świata rozpowszechnienie zaburzeń odżywiania w ciągu życia szacuje się na 8,4% u kobiet i 2,2% u mężczyzn, podczas gdy w ostatnim roku dotyczyły one 5,7% kobiet i 2,2% mężczyzn. Jeżeli w badaniach populacyjnych uwzględnione zostaną również formy atypowe lub zaburzenia o nasileniu subklinicznym, punktowe rozpowszechnienie można ocenić na średnio 19,4% u kobiet i 13,8% u mężczyzn.
