BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Przewlekła choroba nerek u dzieci – powikłania i leczenie
dr n. med. Łukasz Obrycki
- Aktualny stan wiedzy o przebiegu przewlekłej choroby nerek (PChN) w populacji pediatrycznej – omówienie klasyfikacji, epidemiologii i etiologii choroby oraz jej obrazu klinicznego, na który składają się zaburzenia większości narządów i układów wynikające ze stopniowego obniżania się GFR
- Znaczenie zapobiegania powikłaniom metabolicznym i leczenia renoprotekcyjnego już na wczesnym etapie choroby
- Metody leczenia powikłań PChN
Definicja
Pojęcie przewlekłej choroby nerek (PChN) zostało wprowadzone po raz pierwszy do nomenklatury medycznej w 2002 roku przez amerykańskich nefrologów wchodzących w skład National Kidney Foundation's Kidney Disease Outcomes Quality Initiative (NKF KDOQI)1. W 2005 roku termin ten zaakceptowało międzynarodowe grono specjalistów reprezentujących Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO)2. Gremium ekspertów z KDIGO zmodyfikowało definicję PChN po raz ostatni w 2012 roku3. Zgodnie z obecnie obowiązującą PChN to utrwalone, utrzymujące się ponad 3 miesiące zaburzenie budowy i/lub funkcji nerek, które ma znaczenie dla zdrowia człowieka (tab. 1)3. W praktyce klinicznej PChN definiuje się najczęściej jako uszkodzenie/wadę anatomiczną nerek, którym towarzyszą trwające ponad 3 miesiące zmniejszenie wskaźnika filtracji kłębuszkowej (GFR – glomerular filtration rate) <60 ml/min/1,73 m2 i/lub zmiany w badaniu ogólnym moczu3. Z wiekiem wartości GFR stopniowo się obniżają. Niemniej patofizjologiczny postęp do schyłkowej niewydolności nerek (SchNN) przyśpiesza, gdy wartości klirensu spadają <60 ml/min/1,73 m2, stąd tę wartość uznano za próg rozpoznania u dorosłych stadium 3 choroby. Stopnie 1 i 2 PChN można rozpoznać przy niższych wartościach GFR (<90 ml/min/1,73 m2) w przypadku utrzymujących się odchyleń w badaniach laboratoryjnych i/lub obrazowych3.
Klasyfikacja
Należy zwrócić uwagę, że prawidłowe wartości GFR fizjologicznie uzyskiwane są dopiero w momencie, gdy nerki osiągną swoją dojrzałość, co trwa do 24 miesiąca życia. Dlatego dokładna ocena stadium PChN u dzieci <2 roku życia (diagnozowanych często z powodu wad układu moczowego) może być obarczona błędem.
Na podstawie wartości GFR u dzieci powyżej 24 miesiąca życia wyróżnia się pięć stadiów PChN (tab. 2). Dodatkowo w klasyfikacji stosowanej wobec nastolatków i dorosłych stadium 3 podzielono na: 3a (GFR 59-45 ml/min/1,73 m2) i 3b (GFR 44-30 ml/min/1,73 m2). Pozwala to na wyodrębnienie etapu choroby (stadium 3b), w którym na ogół obserwuje się załamanie mechanizmów kompensacyjnych i większe nasilenie zaburzeń metabolicznych PChN. To również kluczowy moment, kiedy należy wdrożyć leczenie mające na celu wyrównanie tych zaburzeń3.
