Żywienie jest jednym z najważniejszych czynników związanych z prawidłowym rozwojem dziecka i jego zdrowiem. Według zobiektywizowanych badań naukowych oraz stanowisk różnych organizacji i towarzystw pediatrycznych, gremiów naukowych, a także World Health Organization (WHO) optymalnym sposobem żywienia niemowląt jest karmienie piersią w pierwszym półroczu życia oraz karmienie piersią i umiejętne rozszerzanie diety w drugim półroczu życia dziecka^1,2. Udowodniono, że karmienie piersią poprzez wpływ na programowanie metaboliczne warunkuje prawidłowy rozwój i zdrowie dziecka zarówno w krótkoterminowej, jak i długoterminowej perspektywie, a także zdrowie matki³. Wyniki badań sugerują, że dłuższy czas wyłącznego podawania dziecku pokarmu kobiecego może chronić je przed infekcjami i hospitalizacją⁴.

Z danych epidemiologicznych wynika, że w Polsce w pierwszych 6 miesiącach życia karmionych wyłącznie piersią jest tylko 5,9% niemowląt, a jakkolwiek karmionych piersią – 54,1%. W drugim półroczu zdecydowana większość dzieci otrzymuje już mleko modyfikowane, aczkolwiek 39,4% kobiet deklaruje również karmienie piersią. W ogólnopolskiej reprezentatywnej grupie badanej dzieci w wieku 13-36 miesięcy (n = 612) według deklaracji matek odsetek dzieci karmionych naturalnie wynosił średnio około 10%. Wśród badanych dzieci w przedziale 13-18 miesięcy jakkolwiek karmionych piersią (pokarmem kobiecym i mlekiem modyfikowanym) było 23,4%, w wieku 25-30 miesięcy – 10,8%, a w wieku 31-36 miesięcy tylko 0,7%⁵. Na tle innych krajów europejskich, w których odsetek dzieci karmionych wyłącznie naturalnie w ciągu pierwszych 6 miesięcy życia wynosi np. 9% w Szwecji, 17% w Czechach, 33% w Holandii, w Polsce promowanie tego sposobu żywienia jest konieczne, także ze względu na stosunkowo niski odsetek dzieci wyłącznie karmionych piersią⁴.

Cel pracy

Celem niniejszej publikacji jest omówienie na podstawie przeglądu aktualnego piśmiennictwa schematu postępowania żywieniowego u starszych niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym w okresie odstawiania od piersi, ze zwróceniem szczególnej uwagi na zasady rozszerzania diety (żywienie uzupełniające) oraz przejście na dietę stołu rodzinnego.