Inwazyjna choroba meningokokowa i jej przyczyny

Inwazyjna choroba meningokokowa (IChM) obejmuje spektrum ciężkich zakażeń wywoływanych przez Gram(–) dwoinki Neisseria meningitidis. Jej najcięższe postaci stanowią zapalenie opon mózgowych i sepsa, ale może ona objawiać się także jako inne zespoły, np. krwiopochodne zapalenie płuc, zapalenie stawów czy zapalenie osierdzia. Wśród nieinwazyjnych zakażeń meningokokowych wymienić należy: zapalenie płuc bez bakteriemii, zapalenie spojówek lub zapalenie cewki moczowej^1,2.

Neisseria meningitidis dzieli się na 12 serogrup w zależności od składu otoczki polisacharydowej. Większość chorób na całym świecie powodują serogrupy: A, B, C, W, X oraz Y³.

Nawet przy odpowiedniej terapii przeciwbakteryjnej ogólny wskaźnik śmiertelności z powodu IChM jest stosunkowo wysoki i może wynosić 40%⁴. Część pacjentów (do 20%) doświadcza długotrwałych następstw choroby, takich jak: powikłania neurologiczne, amputacja kończyn lub palców czy utrata słuchu^5-7.

Neisseria meningitidis kolonizuje powierzchnie śluzówki nosogardzieli i jest przenoszona drogą kropelkową poprzez bezpośredni kontakt z wydzielinami z dróg oddechowych chorych lub bezobjawowych nosicieli. Najwyższy odsetek nosicielstwa odnotowuje się wśród nastolatków i młodych dorosłych, którzy stanowią rezerwuar N. meningitidis¹. IChM rzadko jest następstwem kolonizacji jamy nosowo-gardłowej.

Epidemiologia IChM na świecie i w Polsce

Choroba meningokokowa rozpoznawana jest z różną częstością na całym świecie, zależną m.in. od regionów geograficznych, serogrup ją wywołujących, podatności populacji i grup wiekowych⁶. Każdego roku na świecie odnotowuje się około 1,2 mln zachorowań na IChM, z których nawet 40% kończy się zgonem. Udział poszczególnych serogrup meningokoków w etiologii IChM jest uzależniony od obszaru geograficznego.

W Stanach Zjednoczonych od lat 90. XX wieku obserwuje się systematyczny spadek liczby nowych przypadków (wskaźnik w 2015 roku: 0,12/100 000 mieszkańców)6,7. Największą zapadalność na chorobę meningokokową notuje się w subsaharyjskim pasie Afryki6....

Zapadalność na IChM w Polsce jest porównywalna z częstością zachorowań w Europie i utrzymuje się na stosunkowo niskim poziomie. Rocznie rejestrowanych jest 150-200 nowych przypadków. Za większość odpowiadają meningokoki serogrupy B, a w dalszej ko...