Prawo – dziecinnie proste
Leczenie dziecka w przypadku braku porozumienia rodziców
adw. Anna Popławska
- Istotne sprawy dziecka – czym właściwie są i dlaczego porozumienie rodziców co do nich jest tak ważne
- Rola sądu w sporze między rodzicami
- Sytuacja lekarza wobec braku porozumienia rodziców w kwestii udzielenia dziecku świadczeń zdrowotnych
W większości przypadków osobą uprawnioną do wyrażenia zgody na leczenie będzie sam zainteresowany. Nie ulega wątpliwości, że każdy dorosły pacjent posiada prawo do samostanowienia o sobie1. Odmienne regulacje przewidział natomiast ustawodawca w odniesieniu do osób małoletnich, które nie ukończyły 18 roku życia. Osoby te nie mogą w sposób prawnie skuteczny samodzielnie ani zgody wyrazić, ani jej odmówić i działają poprzez swoich przedstawicieli albo w przypadku starszych dzieci łącznie z nimi. Sytuacją przysparzającą problemów w uzyskaniu koniecznej do leczenia zgody są przypadki braku porozumienia między rodzicami.
W odniesieniu do leczenia małoletnich, czyli osób poniżej 18 roku życia, wyróżnia się dwa rodzaje zgód:
- zgodę substytucyjną – gdy zgodę na leczenie dziecka poniżej 16 roku życia wyraża zasadniczo rodzic pacjenta (lub inny przedstawiciel ustawowy)
- zgodę kumulatywną – gdy zgodę na leczenie dziecka powyżej 16 roku życia wyraża sam pacjent łącznie z rodzicem (lub innym przedstawicielem ustawowym).
Udzielenie zgody powinno zostać poprzedzone wyczerpującą i zrozumiałą informacją przekazaną przez lekarza zarówno rodzicowi, jak i małoletniemu pacjentowi. Dzieci poniżej 16 roku życia również posiadają prawo do uzyskania informacji, ale w zakresie i formie potrzebnej do prawidłowego przebiegu procesu leczenia. Powyższy aspekt podlega każdorazowej ocenie lekarza, który udzielając informacji, musi uwzględnić nie tylko wiek, lecz także dojrzałość emocjonalną oraz stopień rozwoju dziecka.
Władza rodzicielska
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym2 (dalej k.r.o.) rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka, które pozostaje pod ich władzą rodzicielską. Prawo nie definiuje pojęcia władzy rodzicielskiej. W piśmiennictwie i orzecznictwie przyjmuje się jednak, że stanowi ona „ogół obowiązków i praw względem dziecka mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenie jego interesów”3.
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każdy z nich jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do jej wykonywania (art. 97 § 1 k.r.o.). Ustawodawca tym samym wprowadził jednocześnie obowiązek i prawo do wykonywania władzy rodzicie...
Z brzmienia wskazanego art. 97 § 2 k.r.o. wynika zatem, że sprawy „nieistotne” są prowadzone przez każdego z rodziców. Oczywiście również i tutaj rodzice powinni wzajemnie się o nich informować. W sprawach nagłych, dotyczących np. zdrowia dziecka ...
