Otyłość – jak pomóc najmłodszym w dobie pandemii
lek. Karolina Sidorowska
lek. Karolina Bielecka-Saluk
prof. dr hab. n. med. Iwona Beń-Skowronek
- Kryteria diagnostyczne nadwagi i otyłości
- Zasady prawidłowej diety
- Aktywność fizyczna w leczeniu otyłości
- Leczenie farmakologiczne i chirurgiczne otyłości u dzieci
Otyłość jest przewlekłą chorobą prowadzącą do rozwoju zaburzeń metabolicznych oraz powikłań ze strony wielu narządów. Według World Health Organization (WHO) otyłość jest definiowana jako: „nieprawidłowa lub nadmierna ilość tkanki tłuszczowej gromadząca się w organizmie, mogąca niekorzystnie wpływać na zdrowie”. Miernikiem otyłości może być wskaźnik masy ciała (BMI – body mass index), czyli iloraz masy ciała podanej w kilogramach (kg) i wzrostu wyrażonego w metrach do kwadratu (m2). Według WHO nadwagę u dorosłych rozpoznajemy, gdy BMI przekracza 25 kg/m2, a otyłość, gdy BMI wynosi ≥30 kg/m21,2. U dzieci wartość wskaźnika BMI nanosi się na siatkę centylową. Wartość przekraczająca 95 centyl wskazuje na otyłość. Siatki centylowe dla BMI są opracowane dla dzieci powyżej 3 roku życia. U młodszych do oceny odżywienia używamy wskaźnika Cole’a (CI – Cole's index), który obliczamy z poniższego wzoru:
gdzie:
MR – rzeczywista masa ciała badanego dziecka
WS – standardowa wysokość dla wieku i płci badanego dziecka (wartość 50 centyla wysokości)
WR – rzeczywista wysokość badanego dziecka
MS – standardowa masa ciała dla wieku płci badanego dziecka (wartość 50 centyla masy ciała).
Za prawidłowy CI uważa się 90-110%, nadwagę stwierdza się, gdy CI wynosi 111-120%, a otyłość, gdy wartość CI przekracza 120% (tab. 1)3,4.
Występowanie otyłości wśród dzieci i młodzieży stanowi istotny problem w zakresie zdrowia publicznego i jest jednym z najbardziej niepokojących zjawisk zdrowotnych obserwowanych na świecie. W ostatnich latach problem nadmiernej masy ciała w populacji pediatrycznej zaczął narastać, aż w końcu osiągnął wymiar epidemii. Obecnie szacuje się, że 10% dzieci na świecie ma nadwagę lub otyłość. Mimo że wskaźniki otyłości są wyższe w krajach rozwiniętych, to biorąc pod uwagę liczby bezwzględne, więcej dzieci z nadwagą lub otyłością żyje w krajach rozwijających się – trend ten dotyczy również państw europejskich. Niepokojące jest to, że chorują nie tylko dzieci w wieku szkolnym, lecz także młodsze – 42 mln dzieci poniżej 5 roku życia ma nadmierną masę ciała2-7. Prognozuje się, że do 2025 roku liczba dzieci w wieku 5-17 lat z nadwagą wyniesie na świecie 177 mln, a chorujących na otyłość – 91 mln8. Zbadano, że dziecko z nadmierną masą ciała jest 5-krotnie bardziej narażone na wystąpienie otyłości w przyszłości niż jego rówieśnik z prawidłową masą ciała9.
