Wytyczne
Rozpoznawanie i leczenie zaparcia czynnościowego u niemowląt, dzieci i młodzieży
Stanowisko i zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci
prof. dr hab. n. med. Piotr Albrecht1
Konsultant wojewódzki w dziedzinie gastroenterologii dziecięcej
prof. dr hab. n. med. Aleksandra Banaszkiewicz1
prof. dr hab. n. med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska2
Konsultant krajowy w dziedzinie gastroenterologii dziecięcej
dr hab. n. med. Jarosław Kwiecień3
- Zasady rozpoznawania i leczenia zaparcia czynnościowego na podstawie wytycznych ESPGHAN/NASPGHAN
- Najczęściej popełniane błędy w praktyce pediatry i lekarza pierwszego kontaktu
- Przegląd leków stosowanych w leczeniu zaparcia czynnościowego w populacji pediatrycznej
Ostatnie oficjalne wytyczne dotyczące rozpoznawania i leczenia zaparcia czynnościowego u niemowląt, dzieci i młodzieży zostały opublikowane przez North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (NASPGHAN) oraz European Society for Paediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) w 2014 roku1. Na podstawie analizy ich funkcjonowania w środowisku lekarskim w Stanach Zjednoczonych, Holandii (publikacje Barnesa i wsp.2 oraz Koppena i wsp.3), zwłaszcza wśród lekarzy pierwszego kontaktu i pediatrów, przeprowadzonej w 2018 roku wykazano, że stopień ich przyswojenia jest zdecydowanie niedostateczny, co zresztą jest zgodne z odczuciami i doświadczeniami zarówno autorów niniejszej publikacji, jak i szerszego grona gastroenterologów dziecięcych, z którymi konsultowano ten tekst.
W badaniu ankietowym przeprowadzonym przez Barnesa i wsp.2 z udziałem 519 pracowników medycznych (197 gastroenterologów, 116 pielęgniarek gastroenterologicznych, 206 pediatrów/lekarzy rodzinnych) w Stanach Zjednoczonych wykazano, że znajomość oraz wcielanie w życie wytycznych z 2014 roku najgorzej przedstawia się wśród pediatrów i lekarzy pierwszego kontaktu, co dobitnie ilustruje tabela 1.
Z kolei wnioski płynące z badania ankietowego przeprowadzonego w Stanach Zjednoczonych i Holandii przez Koppena i wsp.3 też nie były zbyt optymistyczne, a mianowicie okazało się, że:
- mniej więcej 1/3 lekarzy nie znała tych wytycznych – nieznajomość była częstsza wśród pediatrów ogólnych i lekarzy ze Stanów Zjednoczonych niż z Holandii
- u dzieci często unikano badania per rectum – zarzut ten dotyczył zwłaszcza pediatrów ogólnych
- co prawda przepisywane leki dobrze korelowały z wytycznymi, jednak dotyczyło to dzieci >1 r.ż. i starszych, natomiast znacznie gorzej było z przestrzeganiem zaleceń u niemowląt.
To wszystko skłoniło nas, przedstawicieli Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻD), do próby przybliżenia i przypomnienia współczesnych zasad rozpoznawania oraz leczenia zaparcia czynnościowego szerszemu gronu pediatrów i lekarzy rodzinnych, gdyż ten typ zaparcia z reguły nie wymaga konsultacji specjalistycznej.
