Ból brzucha u dziecka – zasady postępowania dla lekarza pediatry

prof. dr hab. n. med. Grzegorz Oracz

Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Grzegorz Oracz

Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii,

Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

al. Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa

e-mail: g.oracz@ipczd.pl

Small oracz grzegorz opt

prof. dr hab. n. med. Grzegorz Oracz

  • Ból brzucha – powszechny problem w gabinecie pediatrycznym
  • Diagnostyka bólu brzucha: na co zwrócić uwagę podczas wywiadu, objawy alarmowe
  • Leczenie czynnościowego bólu brzucha

Definicja

Ból brzucha u dziecka to dyskomfort lub ból zlokalizowany między klatką piersiową a spojeniem łonowym. Należy pamiętać, że u pacjentów pediatrycznych rzadko jest objawem poważnej choroby, a nasilenie tych dolegliwości zwykle nie świadczy o ciężkości choroby.

Częstość występowania

Ból brzucha jest jednym z najczęstszych objawów występujących u dzieci. Około 30% pacjentów w wieku szkolnym zgłasza tę dolegliwość co najmniej raz w tygodniu. Ból brzucha stanowi najczęstszą przyczynę gastrologiczną wizyty w gabinecie pediatrycznym oraz jeden z głównych powodów konsultacji u gastroenterologa. Nie ma możliwości, żeby pediatra nie spotkał na swojej drodze zawodowej dziecka z bólem brzucha.

Postępowanie

  • Zbierz wywiad. Podstawą rozpoznania przyczyny dolegliwości jest dokładnie zebrany wywiad od pacjenta oraz jego rodziców (tab. 1).
  • W przypadku obecności objawów alarmowych (tab. 2) wskazane są konsultacja gastroenterologa, chirurga lub skierowanie dziecka do szpitala.
  • Zaparcie stolca jest najczęstszą przyczyną bólu brzucha u dzieci. Ból nie wynika z zalegania mas kałowych, ale z zaburzeń mikrobiomu jelitowego i związanego z tym rozdęcia jelit gazami.
  • Przeprowadź badanie przedmiotowe. U dzieci z krwią na stolcu koniecznie zbadaj okolicę odbytu.
  • U większości dzieci ból brzucha ma charakter czynnościowy. Pacjenci nie wymagają pobrań krwi ani wykonywania żadnych badań obrazowych/diagnostycznych.
  • Pamiętaj! Od wielu lat wiadomo, że zaburzenia mikrobiomu jelitowego są zarówno skutkiem, jak i przyczyną wielu zaburzeń gastrologicznych, których podstawowym objawem są dolegliwości bólowe.
  • W ciągu ostatnich 2 lat coraz częściej obserwowany jest przewlekły ból brzucha utrzymujący się po przebytej infekcji COVID-19.
  • Masz wątpliwości co do rozpoznania czynnościowego bólu brzucha? Skieruj pacjenta do gastroenterologa.
  • Badanie ultrasonograficzne, które często zlecasz, niewiele wnosi do diagnostyki i bardzo rzadko zmienia postępowanie.
  • Rozpoznałeś czynnościowy ból brzucha u dziecka – rozpocznij leczenie (tab. 3).
  • W przypadku braku poprawy podczas leczenia lub pojawienia się dodatkowych niepokojących objawów skieruj pacjenta do gastroenterologa.
Small 82354

Tabela 1. Pytania do pacjenta i rodziców dziecka z bólem brzucha

Small 82378

Tabela 2. Objawy alarmowe w wywiadzie

Small 82401

Tabela 3. Leczenie czynnościowego bólu brzuch

 









Small logo sanprobi z zaglem opt

Grant edukacyjny

ABSTRACT

Abdominal pain in children – principles of management in paediatric practice

Abdominal pain is among the most common symptoms presented by children. Approximately 30% of school-age patients report abdominal pain at least once a week. Importantly, abdominal pain in paediatric patients rarely is a symptom of a serious medical condition and symptom intensity usually does not correspond to severity of the underlying problem. Most cases are functional and resolve on their own.

Zalecane piśmiennictwo

1. Abomoelak B, Pemberton V, Deb C, et al. The gut microbiome alterations in pediatric patients with functional abdominal pain disorders. Microorganisms 2021;9(11):2354

2. Di Lorenzo C, Colletti RB, Lehmann HP, et al.; American Academy of Pediatrics Subcommittee on Chronic Abdominal Pain; NASPGHAN Committee on Abdominal Pain. Chronic abdominal pain in children: a clinical report of the American Academy of Pediatrics and the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2005;40(3):245-8

3. Di Lorenzo C, Hyams J, Saps M, et al. Childhood functional gastrointestinal disorders, child/adolescent. In: Drossman D, Chang L, Chey W, et al. (eds). ROME IV – functional gastrointestinal disorders: disorders of gut–brain interaction. Raleigh: The Rome Foundation, 2016:1297-371

4. Giannetti E, Staiano A. Probiotics for irritable bowel syndrome: clinical data in children. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2016;63(Suppl 1):S25-6

5. Oracz G. Ból brzucha u dzieci – podstawowe zasady diagnostyki i leczenia przydatne pediatrom. Stand Med Pediatr 2022;19:731-7

6. Thallapureddy K, Thallapureddy K, Zerda E, et al. Long-term complications of COVID-19 infection in adolescents and children. Curr Pediatr Rep 2022;10(1):11-7

Do góry