Omówmy to na przypadkach
Niemowlę z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych o etiologii Streptococcus pneumoniae
lek. Michał Dąbrowski
dr n. med. Joanna Stryczyńska-Kazubska
- Opis przebiegu inwazyjnego zakażenia Streptococcus pneumoniae u 5-miesięcznego dziecka przyjętego do szpitala z podejrzeniem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, u którego doszło do powikłania w postaci ropnia mózgu
- Inwazyjna choroba pneumokokowa – parę słów o etiologii, epidemiologii i czynnikach ryzyka, omówienie postaci klinicznych IChP oraz zasad diagnostyki i leczenia
- Rola szczepień ochronnych w profilaktyce zakażeń wywołanych przez Streptococcus pneumoniae wśród dzieci
Opis przypadku
Pięciomiesięczny chłopiec został przyjęty do szpitala w trybie pilnym z powodu podejrzenia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR).
Dane z wywiadu: przez 3 dni przed hospitalizacją dziecko gorączkowało (temperatura ciała wynosiła 39°C), w dniu przyjęcia uwagę matki zwróciły apatia i drażliwość syna oraz uwypuklenie ciemiączka przedniego. Chłopiec dotychczas nie chorował przewlekle, nie przyjmował leków na stałe. Był szczepiony zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych (PSO), ale z opóźnieniem w zakresie niektórych szczepień (rodzice chcieli rozłożyć szczepienia na osobne wizyty). W 4 miesiącu życia otrzymał pierwszą dawkę 13-walentnej skoniugowanej szczepionki przeciw pneumokokom (PCV13), o czym zadecydowali rodzice.
Wywiad okołoporodowy: dziecko z ciąży II, porodu II rozwiązanego cięciem cesarskim ze wskazań matczynych w 38 tygodniu ciąży. Urodzone w stanie dobrym (10 punktów w skali Apgar), z masą ciała 2960 g.
Przy przyjęciu do szpitala stan dziecka oceniono jako średnio ciężki. Chłopiec był podsypiający, słabo nawiązywał kontakt wzrokowy. Z odchyleń w badaniu przedmiotowym stwierdzono: przeczulicę, tętniące i uwypuklone ciemiączko przednie, sztywność karku, osłuchowo tachykardię i pojedyncze furczenia nad polami płucnymi.
W izbie przyjęć wykonano przezciemiączkowe badanie ultrasonograficzne (USG), w którym uwidoczniono poszerzenie przestrzeni podoponowo-namózgowej i bruzdy podłużnej oraz zapalny obrzęk pajęczynówki.
W badaniach laboratoryjnych oznaczono wysokie wartości wskaźników stanu zapalnego: stężenie białka C-reaktywnego (CRP – C-reactive protein) 124 mg/l (norma: <5 mg/l), prokalcytoniny 56 ng/ml (norma: <0,5 ng/ml; wynik >2 ng/ml typowy dla zakażenia uogólnionego), w morfologii krwi rozmaz z przewagą neutrofilów (16 800/μl, 89%), obniżone stężenie hemoglobiny (Hb) 9,6 g/dl, oraz odchylenia w parametrach układu krzepnięcia – stężenie fibrynogenu 7,2 g/l, dimerów D 1,6 μg/ml. W badaniu ogólnym płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) stwierdzono wykładniki ZOMR: płyn lekko mętny, podwyższone stężenie białka – 1,01 g/l, w osadzie 2200 leukocytów + obecne bakterie. Zabezpieczono materiał do badań bakteriologicznych: posiewu krwi oraz PMR.
