Noworodek w ambulatorium

Wrodzona cytomegalia – czy potwierdzenie rozpoznania w okresie niemowlęcym jest nadal możliwe?

dr hab. n. med. Justyna Czech-Kowalska, prof. IPCZD

Klinika Neonatologii, Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka i Niemowlęcia, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Justyna Czech-Kowalska, prof. IPCZD

Klinika Neonatologii, Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka i Niemowlęcia,

Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”

al. Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa

e-mail: j.kowalska@ipczd.pl

  • Etiopatogeneza, epidemiologia, drogi i źródła zakażenia wirusem cytomegalii oraz przebieg infekcji
  • Ustalenie rozpoznania: prenatalne wskaźniki prognostyczne wrodzonego zakażenia wirusem cytomegalii, objawy kliniczne oraz wymagane badania u dzieci z podejrzeniem/potwierdzeniem cytomegalii w okresie noworodkowym i niemowlęcym
  • Leczenie i monitorowanie wrodzonej cytomegalii – wskazania do terapii przeciwwirusowej


Wrodzona cytomegalia jest najczęstszym zakażeniem z grupy TORCH (toxoplasmosis – toksoplazmoza, other agents – inne zakażenia, rubella – różyczka, cytomegalovirus – cytomegalia, herpes simplex – zakażenia wywołane wirusem herpes), a szacowana częstość jej występowania w polskiej populacji wynosi 22-37 przypadków na 1000 urodzeń1. Można się zatem spodziewać każdego roku około 10 000 nowych rozpoznań. Praktyka pokazuje jednak, że znaczna część dzieci nie ma postawionej diagnozy w okresie noworodkowym, a w tym okresie potwierdzenie zakażenia jest proste. Ta niepokojąca sytuacja jest konsekwencją braku powszechnego skriningu wśród ciężarnych i noworodków oraz tego, że 85-90% dzieci nie prezentuje objawów po urodzeniu2. Ze względu na odległe następstwa choroby w postaci niedosłuchu zmysłowo-nerwowego i/lub zaburzeń neurorozwojowych niezmiernie ważne są wczesne rozpoznanie choroby i rozpoczęcie terapii przeciwwirusowej. Niestety odroczenie w czasie diagnostyki z jednej strony prowadzi do opóźnienia leczenia, co potencjalnie może ograniczyć jego skuteczność, z drugiej zaś strony potwierdzenie wrodzonej cytomegalii poza okresem noworodkowym nastręcza wielu trudności. W praktyce często nie jest możliwe (zwłaszcza w postaci bezobjawowej lub skąpoobjawowej) ustalenie, czy u danego pacjenta doszło do zakażenia w okresie życia płodowego (wrodzona cytomegalia), czy też jest ono nabyte (postnatalne). Wtedy pozostaje ocena, czy prezentowane objawy mogą sugerować wrodzoną cytomegalię i uzasadniać włączenie leczenia.

Etiopatogeneza

Swoisty gatunkowo ludzki wirus cytomegalii (HCMV – human cytomegalovirus), należący do rodziny herpeswirusów, jest szeroko rozpowszechniony na całym świecie. Podobnie jak w przypadku innych herpeswirusów po pierwotnym zakażeniu HCMV pozostaje w or...

Epidemiologia

Dowodem na kontakt z wirusem w przeszłości jest obecność przeciwciał w klasie IgG, a odsetek osób seropozytywnych świadczy o rozprzestrzenieniu się wirusa w populacji. W krajach wysoko rozwiniętych mieści się on w granicach 30-60%, podczas gdy w k...

Szczyt zakażeń obserwuje się w okresie wczesnego dzieciństwa (przede wszystkim przez kontakt ze śliną, z pokarmem matki), u nastolatków (początki aktywności seksualnej) oraz w okresie prokreacyjnym (opieka nad małymi dziećmi, które są głównym źród...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Drogi i źródła zakażenia oraz przebieg infekcji

Wysoki odsetek osób seropozytywnych wynika z łatwego szerzenia się wirusa w populacji, zarówno horyzontalnie (poprzez bezpośredni kontakt z wydzielinami zawierającymi wirusa), [...]

Diagnostyka cytomegalii w okresie noworodkowym

Optymalny czas na diagnostykę wrodzonej cytomegalii obejmuje pierwsze 3 tygodnie życia. Potwierdzenie/wykluczenie wrodzonego zakażenia HCMV powinno się opierać na technikach molekularnych13. [...]

Diagnostyka cytomegalii w okresie niemowlęcym

Niestety diagnostyka wrodzonej cytomegalii poza okresem noworodkowym jest trudna i najczęściej ma charakter poszlakowy, o ile nie dysponujemy zabezpieczonym materiałem biologicznym, [...]

Przesłanki sugerujące możliwość wrodzonego zakażenia HCMV

Jak już wspomniano, diagnostyka wrodzonej cytomegalii w okresie niemowlęcym często opiera się na poszlakach i sprowadza do analizy danych z okresu [...]

Leczenie wrodzonej cytomegalii

Obecnie zaleca się, aby u noworodków z objawowym wrodzonym zakażeniem HCMV o ciężkim lub średnio ciężkim przebiegu stosować 6-miesięczną kurację przeciwwirusową. [...]

Podsumowanie

Brak powszechnych badań przesiewowych w kierunku wrodzonego zakażenia HCMV stawia lekarzy rozpoczynających diagnostykę poza okresem noworodkowym w bardzo trudnej sytuacji. Dlatego [...]
Do góry