Zalecenia dietetyczne w przypadku prewencji oraz leczenia zaburzeń kardiometabolicznych u dzieci i młodzieży

Joanna Jurek, PhD

Vall d'Hebron Research Institute w Barcelonie

Joanna Jurek, PhD

Vall d’Hebron Research Institute

Mediterranea Research Building

Rheumatology Research Group

Research Unit in ME/CFS and Long COVID (Lab 09 – Box 02)

Passeig de Vall d’Hebron 119-129, E-08035 Barcelona

e-mail: joanna.michalina.jurek@gmail.com

  • Rola nawyków żywieniowych wykształconych we wczesnym dzieciństwie w progresji i prewencji chorób sercowo-naczyniowych w życiu dorosłym
  • Rekomendacje żywieniowe mające na celu redukcję ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia u dzieci i młodzieży
  • Interwencje żywieniowe zalecane w przypadku leczenia hipercholesterolemii i otyłości jako czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u dzieci

Epidemia nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży stanowi poważny globalny problem zdrowotny. Według Centers for Disease Control and Prevention (CDC) częstość występowania otyłości w populacji pediatrycznej wynosi 18,5%, co odpowiada grupie ponad 13 mln młodych ludzi cierpiących z powodu nadmiernej masy ciała1. W samej Polsce według szacunków problem nadwagi dotyczy 11% dzieci w wieku 5-6 lat, podczas gdy nadmierną ilość tkanki tłuszczowej (BFP – body fat percentage; ≥85 percentyla) stwierdzono u prawie 43% badanych. Warto dodać, że prawdopodobieństwo wystąpienia tych zaburzeń okazało się większe w przypadku dzieci, których oboje rodzice byli otyli. Ponadto z większym ryzykiem nadwagi i otyłości w tej grupie wiekowej wiązały się: spędzanie przed ekranem ponad 120 min dziennie, urodzeniowa masa ciała powyżej 4000 g oraz poród poprzez cięcie cesarskie2.

Otyłość w wieku dziecięcym ma niebagatelny wpływ na rozwój i funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, niemniej jednak związek między nadmierną masą ciała w dzieciństwie a ryzykiem rozwoju chorób układu krążenia, inaczej chorób sercowo-naczyniowych (CVD – cardiovascular diseases), w późniejszych latach życia, w tym w życiu dorosłym, nie jest w pełni poznany3. Wyniki dotychczasowych badań wskazują, że obecność czynników ryzyka, takich jak: wiek, płeć męska lub stan pomenopauzalny u kobiet, a także nadmierna masa ciała, otyłość lub nadwaga i niska aktywność fizyczna, w wielu przypadkach wiąże się z pogorszeniem zdrowia, w tym również w zakresie układu krążenia. Warto dodać, że nawyki żywieniowe charakteryzujące się małym spożyciem owoców, warzyw, a także ryb przy jednoczesnym dużym spożyciu tłuszczów nasyconych, rafinowanych węglowodanów i soli (sodu) mogą przyczyniać się do pogorszenia parametrów profilu lipidowego i doprowadzić do dyslipidemii, cechującej się podwyższonym poziomem cholesterolu całkowitego i cholesterolu frakcji lipoprotein o małej gęstości (LDL – low-density lipoprotein) oraz obniżonym stężeniem cholesterolu frakcji lipoprotein o dużej gęstości (HDL – high-density lipoprotein). Co więcej, nieodpowiedni styl życia również może się przyczynić do wystąpienia nadciśnienia tętniczego oraz zaburzeń metabolicznych, takich jak cukrzyca4. Dowody pochodzące z badań epidemiologicznych potwierdzają, że obecność nadwagi w okresie dzieciństwa może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, które pojawiają się już w okresie dojrzewania lub mogą być opóźnione i wystąpić w życiu dorosłym. Dodatkowo wysoki wskaźnik masy ciała (BMI – body mass index) w dzieciństwie został powiązany z podwyższonym ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej, a także zawału mięśnia sercowego, niewydolności serca i migotania przedsionków (AF – atrial fibrillation), co ostatecznie może mieć odzwierciedlenie w wysokiej śmiertelności z powodu CVD.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Znaczenie nawyków żywieniowych i ich wpływ na ryzyko CVD u dzieci

Dowody pochodzące z badań epidemiologicznych przeprowadzonych w populacjach pediatrycznych wskazują na silny związek między licznymi czynnikami ryzyka rozwoju CVD (profil lipidowy, [...]

Rekomendacje żywieniowe mające na celu redukcję ryzyka CVD u dzieci i młodzieży

Leczenie za pośrednictwem interwencji żywieniowej okazuje się kamieniem milowym w ograniczaniu ryzyka CVD u dzieci i młodzieży oraz zapobieganiu tym chorobom. [...]

Rekomendacje żywieniowe według wieku

Mleko kobiece jest uznawane za złoty standard, jeśli chodzi o żywienie we wczesnych latach życia, i za najlepszy pokarm dla niemowląt, [...]

Zalecenia dietetyczne dotyczące zawartości składników odżywczych w diecie mającej na celu prewencję CVD we wczesnych latach dzieciństwa

W diecie małych dzieci (np. poniżej 2 roku życia) nie należy ograniczać podaży tłuszczu i cholesterolu z uwagi na ich dynamiczny [...]

Interwencje żywieniowe zalecane w przypadku leczenia hipercholesterolemii jako czynnika ryzyka CVD u dzieci

Wczesne leczenie rodzinnej hipercholesterolemii może zmniejszyć negatywny wpływ wysokiego poziomu cholesterolu LDL, a tym samym poprawiając funkcję śródbłonka naczyń, może pomóc [...]

Interwencje żywieniowe zalecane w przypadku leczenia otyłości jako czynnika ryzyka CVD u dzieci

Otyłość jest obecnie jednym z najpoważniejszych problemów zdrowia publicznego na świecie, a liczne dowody naukowe wskazują, że powikłania metaboliczne obecne już [...]

Uwagi końcowe

Pierwotną prewencję CVD należy rozpocząć tak szybko, jak to możliwe, zwłaszcza jeśli u krewnych pacjenta wystąpiły zaburzenia zdrowotne związane z CVD. [...]
Do góry