BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Zalecenia dietetyczne w przypadku prewencji oraz leczenia zaburzeń kardiometabolicznych u dzieci i młodzieży
Joanna Jurek, PhD
- Rola nawyków żywieniowych wykształconych we wczesnym dzieciństwie w progresji i prewencji chorób sercowo-naczyniowych w życiu dorosłym
- Rekomendacje żywieniowe mające na celu redukcję ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia u dzieci i młodzieży
- Interwencje żywieniowe zalecane w przypadku leczenia hipercholesterolemii i otyłości jako czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u dzieci
Epidemia nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży stanowi poważny globalny problem zdrowotny. Według Centers for Disease Control and Prevention (CDC) częstość występowania otyłości w populacji pediatrycznej wynosi 18,5%, co odpowiada grupie ponad 13 mln młodych ludzi cierpiących z powodu nadmiernej masy ciała1. W samej Polsce według szacunków problem nadwagi dotyczy 11% dzieci w wieku 5-6 lat, podczas gdy nadmierną ilość tkanki tłuszczowej (BFP – body fat percentage; ≥85 percentyla) stwierdzono u prawie 43% badanych. Warto dodać, że prawdopodobieństwo wystąpienia tych zaburzeń okazało się większe w przypadku dzieci, których oboje rodzice byli otyli. Ponadto z większym ryzykiem nadwagi i otyłości w tej grupie wiekowej wiązały się: spędzanie przed ekranem ponad 120 min dziennie, urodzeniowa masa ciała powyżej 4000 g oraz poród poprzez cięcie cesarskie2.
Otyłość w wieku dziecięcym ma niebagatelny wpływ na rozwój i funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, niemniej jednak związek między nadmierną masą ciała w dzieciństwie a ryzykiem rozwoju chorób układu krążenia, inaczej chorób sercowo-naczyniowych (CVD – cardiovascular diseases), w późniejszych latach życia, w tym w życiu dorosłym, nie jest w pełni poznany3. Wyniki dotychczasowych badań wskazują, że obecność czynników ryzyka, takich jak: wiek, płeć męska lub stan pomenopauzalny u kobiet, a także nadmierna masa ciała, otyłość lub nadwaga i niska aktywność fizyczna, w wielu przypadkach wiąże się z pogorszeniem zdrowia, w tym również w zakresie układu krążenia. Warto dodać, że nawyki żywieniowe charakteryzujące się małym spożyciem owoców, warzyw, a także ryb przy jednoczesnym dużym spożyciu tłuszczów nasyconych, rafinowanych węglowodanów i soli (sodu) mogą przyczyniać się do pogorszenia parametrów profilu lipidowego i doprowadzić do dyslipidemii, cechującej się podwyższonym poziomem cholesterolu całkowitego i cholesterolu frakcji lipoprotein o małej gęstości (LDL – low-density lipoprotein) oraz obniżonym stężeniem cholesterolu frakcji lipoprotein o dużej gęstości (HDL – high-density lipoprotein). Co więcej, nieodpowiedni styl życia również może się przyczynić do wystąpienia nadciśnienia tętniczego oraz zaburzeń metabolicznych, takich jak cukrzyca4. Dowody pochodzące z badań epidemiologicznych potwierdzają, że obecność nadwagi w okresie dzieciństwa może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, które pojawiają się już w okresie dojrzewania lub mogą być opóźnione i wystąpić w życiu dorosłym. Dodatkowo wysoki wskaźnik masy ciała (BMI – body mass index) w dzieciństwie został powiązany z podwyższonym ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej, a także zawału mięśnia sercowego, niewydolności serca i migotania przedsionków (AF – atrial fibrillation), co ostatecznie może mieć odzwierciedlenie w wysokiej śmiertelności z powodu CVD.