Wnętrostwem nazywamy stały brak jądra w prawidłowej pozycji w mosznie. Dochodzi do niego w wyniku zaburzenia fizjologicznego zstępowania gonady męskiej z przestrzeni zaotrzewnowej do moszny. Proces ten zależy od rozwoju i funkcji gonady męskiej skorelowanej z osią podwzgórze–przysadka–jądro. Prawidłowo rozwinięte jądro zstępuje do moszny przed urodzeniem lub tuż po porodzie. Etiologia wnętrostwa jest wieloczynnikowa. Leczeniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny między 6 a 18 miesiącem życia. Badanie przedmiotowe różnicuje wnętrostwo z jądrem wędrującym, które zeszło do moszny, jednak okresowo może znajdować się wyżej.

Embriologia

Pierwotna gonada rozwija się w okolicy śródnercza (C7-Th8) około 5 tygodnia ciąży. Do 6 tygodnia jest bipotencjalna, tzn. że może się rozwinąć w kierunku żeńskim albo męskim. W 7-8 tygodniu życia płodowego pod wpływem białka TDF (testis-determining factor) kodowanego na fragmencie chromosomu Y (SRY – sex-determining region Y) rozpoczyna się przekształcanie gonady w jądro. Jako pierwsze zaczynają działanie komórki Sertolego pojawiające się w kanalikach jądra i wytwarzające hormon antymüllerowski (AMH – anti-Müllerian hormone), który hamuje rozwój elementów Müllera (górnej części pochwy, macicy i jajowodów). Następnie komórki Leydiga znajdujące się w tkance śródmiąższowej jądra pod wpływem ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (hCG – human chorionic gonadotropin) wydzielają hormony: testosteron i insulinopodobny czynnik wzrostu 3 (INSL3 – insulin-like peptide 3). Jądrowód w tym okresie widoczny jest jako cienkie pasmo u obu płci. Pierwszy etap zstępowania jądra w kierunku pierścienia wewnętrznego kanału pachwinowego rozpoczyna się od 10 tygodnia życia płodowego. Pod wpływem INSL3 jądrowód ulega skróceniu, a jądro zstępuje w dół do poziomu pachwiny. Od 12 tygodnia wydzielanie testosteronu zaczyna być stymulowane przez przysadkę (gonadotropinę przysadkową – lutropinę [LH – luteinizing hormone]). Pod wpływem androgenów wytwarzanych przez jądro jądrowód ulega obrzękowi. Między 14 a 20 tygodniem rozwija się dźwigacz jądra, a migracja wyrostka pochwowego otrzewnej poszerza kanał pachwinowy. W 20-28 tygodniu życia płodowego jądro przemieszcza się przez kanał pachwinowy, a jądrowód zanika. Najczęściej po 27 tygodniu jądro zstępuje do moszny^1,2.