Ostre zapalenie oskrzeli to zespół objawów klinicznych wynikających z obecności stanu zapalnego w obrębie dróg oddechowych. W ponad 90% przypadków czynnikiem etiologicznym są wirusy. Głównym objawem pozostaje kaszel trwający nie dłużej niż 3-4 tygodnie. Kaszlowi towarzyszyć mogą podwyższona temperatura ciała oraz zmiany osłuchowe, takie jak: furczenia, rzężenia oraz świsty w przypadku obturacji dróg oddechowych. Dzieci mogą również zgłaszać ból podczas kaszlu, a rodzice obserwować u nich trudności ze snem i wymioty spowodowane dużą ilością połkniętej wydzieliny. Zachorowania dotyczą w głównej mierze dzieci do 2 roku życia oraz w wieku wczesnoszkolnym. Istotne jest, że choroba ma przebieg samoograniczający się, a z uwagi na jej etiologię wirusową stosowane leczenie powinno być wyłącznie objawowe.

Zapalenie oskrzeli

Zapalenie oskrzeli to jednostka chorobowa, której przyczyną jest proces zapalny obejmujący w głównej mierze oskrzela dużego i średniego kalibru, a także oskrzeliki. Z reguły ma samoograniczający się charakter^1-3. Mimo że ta choroba infekcyjna jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyt pacjentów pediatrycznych w gabinecie lekarskim, to zazwyczaj jest leczona nazbyt intensywnie i niezgodnie z aktualną wiedzą medyczną.

Głównym objawem zapalenia oskrzeli jest kaszel – początkowo suchy, ustępujący przed upływem średnio 25 dni⁴. Może on wiązać się z bólem zlokalizowanym w klatce piersiowej lub w rzucie tchawicy, z reguły odczuwanym najbardziej na szczycie wdechu; u niektórych dzieci może być przyczyną utrudnionego oddychania⁴. W czasie trwania infekcji dochodzi do uszkodzenia nabłonka dróg oddechowych, nadprodukcji mucyn stymulowanej przez mediatory stanu zapalnego oraz upośledzenia transportu śluzowo-rzęskowego, w wyniku czego kaszel staje się produktywny^1,4,5. Dzieci w wieku poniżej 5 lat rzadko odkrztuszają wydzielinę. W tej grupie wiekowej o występowaniu plwociny może świadczyć obecność wymiotów. Rodzice często zwracają uwagę na rzężenie w klatce piersiowej. W niektórych przypadkach mogą wystąpić: krwioplucie, piekący dyskomfort w klatce piersiowej i duszność². Kaszlowi towarzyszy zwykle nieżyt nosa. Wydzielina początkowo wodnista, po kilku dniach staje się gęstsza, zabarwiona lub nieprzezroczysta, i ustępuje samoistnie w ciągu 7-10 dni. Ropna wydzielina z nosa jest częstym zjawiskiem w przypadku etiologii wirusowej zakażeń układu oddechowego i sama w sobie nie oznacza infekcji bakteryjnej². Objawy zapalenia oskrzeli często obejmują również: złe samopoczucie, dreszcze, stan podgorączkowy, ból gardła, ból pleców i mięśni^1,2,5.