Trudności w diagnostyce i terapii boreliozy u dzieci

Borelioza jest wieloukładową chorobą odzwierzęcą wywoływaną przez krętki z rodzaju Borrelia, która przenosi się na człowieka za pośrednictwem kleszczy z rodzaju Ixodes (ryc. 1, 2). W przebiegu boreliozy może dojść do zajęcia skóry, stawów, serca czy układu nerwowego. Choroba ta występuje powszechnie w naszym kraju, we wszystkich grupach wiekowych. W 2022 roku w Polsce zgłoszono 17 369 przypadków boreliozy, zapadalność na nią wynosiła 45,9/100 000 ludności, hospitalizowano 776 pacjentów (4,5%)¹. Można zaobserwować dwa szczyty zachorowań: u dzieci w wieku 5-9 lat oraz u dorosłych w wieku 55-65 lat, wśród chorych dominują osoby płci męskiej^1-4. Stadia boreliozy zostały przedstawione w tabeli 1.

Postać skórna boreliozy

Typowa zmiana ma charakter rumienia wędrującego (erythema migrans) o średnicy co najmniej 5 cm z pasmem przejaśnienia dającym obraz tarczy strzelniczej^5,6 (ryc. 3). Kryterium średnicy jest bardzo istotne, ponieważ pozwala na odróżnienie rumienia wędrującego od przejściowej i zlokalizowanej reakcji zapalnej powstającej w miejscu ukłucia przez kleszcza. Rumień może przyjmować duże rozmiary, czasami widoczna jest tylko obwodowa część rumienia w postaci linijnego przebarwienia. Odstęp między ukłuciem przez kleszcza a pojawieniem się rumienia wędrującego waha się od kilku dni do miesiąca (3-30 dni)^5,6. Zmiana zaczyna się jako rumieniowata grudka i rozszerza się do postaci rumienia przez kilka dni. Wystąpienie rumienia jest przejawem obecności bakterii we krwi. Często towarzyszą jej objawy ogólne, takie jak: złe samopoczucie, zmęczenie, ból głowy, gorączka oraz bóle stawów i bóle mięśni. Szacuje się, że 70-85% pacjentów z boreliozą ma rumień wędrujący^5-7. Zwykle, ale nie zawsze, pojawia się on w miejscu ukłucia przez kleszcza. Nieleczony rumień utrzymuje się przez 2-3 tygodnie⁶. W przypadku braku odpowiedniego leczenia zakażenie może przejść do wczesnego rozprzestrzeniania się choroby.

Zgodnie z zaleceniami World Health Organization (WHO), Infectious Diseases Society of America (IDSA) oraz Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych (PTEiLChZ) wystąpienie rumienia wędrującego pozwala na rozpoznanie zakażenia bez wykonywania badań diagnostycznych^7-10.