Kamica pęcherzyka żółciowego u dzieci i młodzieży

lek. Aleksandra Kowalik

prof. dr hab. n. med. Elżbieta Pac-Kożuchowska

Klinika Pediatrii i Gastroenterologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Elżbieta Pac-Kożuchowska

Klinika Pediatrii i Gastroenterologii,

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie

ul. prof. Antoniego Gębali 6, 20-093 Lublin

e-mail: elzbietapackozuchowska@umlub.pl

  • Czynniki ryzyka wystąpienia kamicy żółciowej
  • Objawy kamicy pęcherzykowej w populacji pediatrycznej
  • Diagnostyka i leczenie kamicy pęcherzyka żółciowego u dzieci

Kamica żółciowa związana jest z obecnością złogów w żółci. W ostatnich latach obserwuje się wzrost częstości jej występowania w populacji pediatrycznej. W przypadku kamicy pęcherzyka żółciowego złogi obecne są w pęcherzyku żółciowym, w kamicy przewodowej złogi znajdują się w drogach żółciowych zewnątrzwątrobowych lub wewnątrzwątrobowych i mogą pochodzić z pęcherzyka żółciowego bądź powstawać w przewodach żółciowych. W większości przypadków kamica przewodowa współistnieje z kamicą pęcherzyka żółciowego.

Patogeneza kamicy żółciowej nie jest w pełni poznana. Na wystąpienie choroby wpływają czynniki zarówno genetyczne, jak i środowiskowe. Przebieg kamicy żółciowej u dzieci i młodzieży jest zróżnicowany: od bezobjawowego po zagrażający życiu. Podstawowym badaniem stosowanym w diagnostyce kamicy pęcherzyka żółciowego jest ultrasonografia jamy brzusznej, a w przypadku podejrzenia kamicy przewodowej cholangiopankreatografia metodą rezonansu magnetycznego (MRCP – magnetic resonance cholangiopancreatography). Postępowaniem z wyboru u pacjentów z objawową kamicą pęcherzyka żółciowego jest cholecystektomia laparoskopowa.

Epidemiologia

Kamica żółciowa jest jedną z najczęstszych chorób wątroby i dróg żółciowych, jej częstość występowania na świecie wynosi 10-20%, dotyczy głównie pacjentów z nadmierną masą ciała. Kamienie żółciowe wykrywane są zwykle u dorosłych, ale w ostatnich latach częstość rozpoznawania kamicy żółciowej w populacji pediatrycznej się zwiększyła i u dzieci waha się od 1,9% do 4%. Wzrost ten może być spowodowany niepokojącym problemem otyłości u dzieci i powszechnym, częstym wykonywaniem badań ultrasonograficznych (USG)1-3. Według szacunków World Health Organization (WHO) w 2019 roku około 38 mln dzieci do 5 roku życia miało nadwagę lub otyłość, z kolei wśród dzieci i młodzieży w wieku 5-19 lat w 2016 roku nadwagę lub otyłość stwierdzono w ponad 340 mln przypadków. W przyszłości można spodziewać się wzrostu częstości występowania kamicy pęcherzyka żółciowego w tej grupie wiekowej w związku z narastającym problemem nadwagi i otyłości w populacji pediatrycznej. Ważne jest podjęcie działań profilaktycznych mających na celu zmniejszenie częstości występowania otyłości u dzieci i młodzieży4.

Anatomia i fizjologia dróg żółciowych

Pęcherzyk żółciowy to narząd położony poniżej prawego płata wątroby. Anatomicznie zbudowany jest z dna, trzonu i szyjki przechodzącej w przewód pęcherzykowy, który stanowi element zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych. Przewód pęcherzykowy sąsiaduje...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Anatomia i fizjologia dróg żółciowych

Pęcherzyk żółciowy to narząd położony poniżej prawego płata wątroby. Anatomicznie zbudowany jest z dna, trzonu i szyjki przechodzącej w przewód pęcherzykowy, [...]

Skład kamieni żółciowych

Kamienie żółciowe można podzielić ze względu na ich podstawowy skład chemiczny na kamienie: cholesterolowe, barwnikowe oraz mieszane1,5. Dowody sugerują, że u [...]

Predyspozycja genetyczna a ryzyko kamicy żółciowej

Wykazano, że za mniej więcej 25% całkowitego ryzyka wystąpienia kamicy żółciowej u dorosłych odpowiadają czynniki genetyczne. Powszechne warianty genetyczne zwiększają ryzyko [...]

Czynniki ryzyka

W ciągu ostatnich dwóch dekad występowanie kamicy żółciowej w populacji pediatrycznej powiązano z czynnikami ryzyka podobnymi do tych, które stwierdza się [...]

Objawy

U dużej grupy chorych kamica pęcherzyka żółciowego przebiega bezobjawowo. Wykazano, że objawy może prezentować 20-60% dzieci i młodzieży z kamicą pęcherzyka [...]

Diagnostyka

Podstawowym badaniem stosowanym w diagnostyce kamicy pęcherzyka żółciowego jest ultrasonografia jamy brzusznej. W badaniu USG kamienie żółciowe mają wygląd hiperechogenicznych struktur [...]

Leczenie

Złotym standardem w leczeniu kamicy objawowej jest cholecystektomia laparoskopowa. Korzyści z chirurgii laparoskopowej w porównaniu z tradycyjną metodą otwartą obejmują: mniejszy [...]

Powikłania

Roczny odsetek powikłań wynosi 1-3% w przypadku objawowej kamicy żółciowej, ale tylko 0,1-0,3% u pacjentów z bezobjawową kamicą. Jednym z najczęstszych [...]

Profilaktyka

Nie zaleca się ogólnej profilaktyki farmakologicznej kamicy żółciowej za pomocą UDCA, który hamuje tworzenie się kryształów cholesterolu w żółci. Jeżeli jednak [...]

Podsumowanie

W ostatnich latach obserwujemy wzrost częstości występowania kamicy żółciowej w populacji pediatrycznej. Patogeneza kamicy żółciowej nie jest w pełni poznana, ale [...]
Do góry