Bóle wzrostowe – najczęstsza przyczyna zgłaszania się rodziców z dzieckiem do lekarza z powodu bólu kończyn – to nawracające bóle mięśniowo-szkieletowe o etiologii niezapalnej, występujące zazwyczaj u dzieci w wieku 4-8 lat. W 1951 roku bóle wzrostowe zdefiniowano jako przerywane bóle kończyn dolnych trwające co najmniej 3 miesiące, nieumiejscowione konkretnie w stawach i na tyle nasilone, że zakłócają sen dziecka¹. W rozpoznawaniu bólów wzrostowych stosowane są kryteria według Petersona, które obejmują objawy typowe dla bólów wzrostowych oraz kryteria wykluczenia, takie jak: przetrwały ból, ból w ciągu dnia, nocny ból przedłużający się do godzin rannych, ból jednej kończyny, ból stawu, objawy zapalenia w badaniu przedmiotowym.

W artykule omówiono charakterystykę bólów wzrostowych, kryteria ich rozpoznawania oraz postępowanie diagnostyczne. Celem publikacji jest zwrócenie uwagi lekarzy pierwszego kontaktu, że ustalenie tego rozpoznania u każdego pacjenta wymaga dokładnej analizy wywiadu medycznego i szczegółowego badania przedmiotowego, nierzadko wykonania badań dodatkowych, aby wraz ze stwierdzeniem bólu wzrostowego nie przeoczyć poważnych patologii w układzie kostno-stawowym, które wymagają diagnostyki i terapii.

Bóle wzrostowe u dzieci – czy w XXI wieku wiemy więcej? Epidemiologia i patogeneza

Bóle wzrostowe to nawracające bóle mięśniowo-szkieletowe o etiologii niezapalnej, występujące w wieku rozwojowym, nazywane również idiopatycznymi bólami kończyn u dzieci, łagodnym nocnym bólem kończyn czy nawracającym bólem kończyn. Bóle wzrostowe są jedną z najczęstszych przyczyn konsultacji z lekarzem z powodu bólu kończyn u dziecka. Dolegliwości te dotykają według różnych źródeł 2,6-49,4% dzieci między 3 a 14 rokiem życia. Rozbieżności danych wynikają z badań różnych grup wiekowych dzieci oraz braku precyzyjnej definicji i wystandaryzowanych kryteriów rozpoznania bólów wzrostowych. Najczęściej zjawisko to pojawia się w grupie wiekowej 4-6-8 lat, a w kolejnych latach częstość jego występowania spada. Według badań Evans na bóle wzrostowe cierpi 36,9% dzieci w wieku 4-6 lat, a w grupie dzieci w wieku szkolnym (5-15 lat) badanej przez Abu-Arafeha i wsp. odsetek ten wynosił 2,6%^2-4.

Termin „bóle wzrostowe” w literaturze medycznej używany jest już od 1823 roku5 i chociaż nazwa ta od zawsze budziła wątpliwości, przetrwała do dzisiaj. Kwestionowano to określenie, ponieważ czas pojawienia się bólów wzrostowych nie koreluje z okre...