Dziecko, aby mogło się prawidłowo rozwijać, potrzebuje zaspokajania jego podstawowych potrzeb zarówno fizjologicznych, jak i psychologicznych. Gdy przychodzi na świat w rodzinie alkoholowej, derywowane od tych potrzeb, wykształca dezadaptacyjne schematy, które z wiekiem się usztywniają i prowadzą do rozwoju zaburzeń osobowości czy chorób psychicznych. Stopień wpływu zaniedbań, przemocy czy niekompetencji rodzicielskiej związanej z chorobą alkoholową opiekunów determinuje głębokość i nasilenie zniekształconych przekonań dziecka na temat samego siebie, innych ludzi oraz otaczającego świata. W niniejszym artykule omówiono dezadaptacyjne schematy, które mogą się wykształcić pod wpływem niesprzyjającego rozwojowi dziecka środowiska.

Rozwój psychiczny dziecka

W okresie wczesnego dzieciństwa (0-6 lat) kluczowymi elementami rozwojowymi są: tworzenie bezpiecznych więzi z opiekunami, rozwijanie harmonijnych relacji z rodzicami, kontrola impulsów, rozwój umiejętności komunikacyjnych, zdobywanie umiejętności lokomocyjnych oraz świadomość siebie jako odrębnej istoty.

Okres średniego dzieciństwa (6-12 lat) to czas gwałtownego rozwoju poznawczego dziecka, nauki współpracy z rówieśnikami oraz adaptacji do wymagań edukacyjnych.

W wieku młodzieńczym (12-19 lat) zachodzą takie procesy, jak: dojrzewanie fizyczne, rozwój tożsamości, zdobycie niezależności, radzenie sobie z presją społeczną i rozwój więzi przyjaźni.

Dziecko do prawidłowego rozwoju potrzebuje zarówno zaspokajania podstawowych potrzeb, jak i towarzyszenia mu w uczeniu się świata.

Podstawowe potrzeby człowieka według Jeffreya Younga:

• bezpiecznej więzi
• akceptacji
• troski
• ochrony
• autonomii
• kompetencji
• tożsamości
• realistycznych ograniczeń
• samokontroli
• dowolnej ekspresji potrzeb
• dowolnej ekspresji emocji
• spontaniczności
• zabawy.

Nowo narodzone dziecko nie jest w stanie zaspokoić własnych potrzeb, jest w pełni zależne od opiekuna. Natura wyposażyła organizm ludzki w intuicyjne wołanie o pomoc – płacz. Jest to reakcja fizjologiczna, która ma przywołać opiekuna, wywołać w nim emocje i zmotywować go do działania.

Niezaspokojone potrzeby we wczesnym dzieciństwie stanowią podwaliny kształtowania się zaburzeń osobowości, zaburzeń afektu i innych trudności czy nawet chorób psychicznych.