Temat numeru
Choroba refluksowa u niemowląt – problemy diagnostyczne i terapeutyczne z punktu widzenia lekarza POZ
prof. dr hab. n. med. Anna Szaflarska-Popławska
- Objawy kliniczne, rozpoznanie i różnicowanie GERD u niemowląt
- Od zaleceń dietetycznych do interwencji chirurgicznych – przegląd metod leczenia GERD u dzieci
- Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u niemowlęcia z podejrzeniem GERD
Refluks żołądkowo-przełykowy (GER – gastroesophageal reflux) definiowany jest jako mimowolne cofanie się treści żołądkowej do przełyku. U noworodków oraz małych niemowląt ze względu na niedojrzałość anatomiczną i czynnościową mechanizmów zabezpieczających przed cofaniem się treści żołądkowej do przełyku GER występuje często, ale zazwyczaj ma charakter fizjologiczny, ustępuje samoistnie i nie powoduje żadnych następstw chorobowych. Podstawowe mechanizmy antyrefluksowe to: prawidłowe napięcie dolnego zwieracza przełyku (strefa wysokiego ciśnienia), odpowiednia długość brzusznego odcinka przełyku oraz wielkość kąta Hisa1.
Choroba refluksowa przełyku (GERD – gastroesophageal reflux disease) charakteryzuje się występowaniem refluksu żołądkowo-przełykowego, który powoduje uciążliwe objawy kliniczne i/lub powikłania2. Patogeneza powstawania GERD nie została dotąd w pełni wyjaśniona. Przyjmuje się, że u jej podstaw leżą przede wszystkim nieprawidłowe działanie dolnego zwieracza przełyku, zaburzenia perystaltyki przełyku oraz zaburzenia opróżniania żołądka1.
Różnicowanie fizjologicznego GER z patologiczną GERD w praktyce klinicznej, zwłaszcza u niemowląt, u których objawy kliniczne są niespecyficzne i bardzo różnorodne, jest trudne, ale istotne dla włączenia odpowiedniej terapii oraz zapobiegania niepotrzebnemu stosowaniu leków3.
Częstość występowania
Wskaźniki częstości występowania GER i GERD w populacji dziecięcej podawane w piśmiennictwie są zróżnicowane. Według danych epidemiologicznych ulewania to problem około 50% dzieci poniżej 2 miesiąca życia, 60-70% niemowląt w wieku 3-4 miesięcy oraz 5% niemowląt w 12 miesiącu życia. U ponad 25% niemowląt ulewania występują codziennie, a ich częstość systematycznie maleje w ciągu pierwszego roku życia. Rozpoznanie GERD u niemowląt jest często nadużywane, a leczenie antysekrecyjne zalecane niepotrzebnie, bez wskazań do jego stosowania4.
Schorzeniami predysponującymi do występowania GERD, w tym jej przewlekłej, powikłanej postaci, są w populacji pediatrycznej:
- wrodzone wady przełyku (atrezja przełyku po korekcji chirurgicznej, przepuklina przeponowa)
- zaburzenia neurologiczne
- przewlekłe schorzenia układu oddechowego (dysplazja oskrzelowo-płucna, idiopatyczne włóknienie płuc, mukowiscydoza)
- wcześniactwo2,5.
