Po antybiotykoterapii: jak zadbać o przewód pokarmowy dziecka i odbudować prawidłową mikroflorę jelitową?
Joanna Michalina Jurek, PhD
- Konsekwencje podawania antybiotyków w okresie noworodkowym i we wczesnym dzieciństwie
- Prawidłowa modulacja mikrobioty jelitowej za pomocą zdrowej diety
- Rola probiotyków w odbudowie mikroflory jelitowej u dzieci po leczeniu antybiotykami
Antybiotyki są lekami ratującymi życie. Znajdują zastosowanie w leczeniu infekcji czy jako środek profilaktyczny podawany w przypadku wykonywania skomplikowanych procedur medycznych, zwłaszcza zabiegów chirurgicznych i stomatologicznych, a także w terapii nowotworów i leczeniu chorób przewlekłych. Choć w wielu sytuacjach ich podanie jest niezbędne, to leki te mogą powodować wiele skutków ubocznych1.
Stosowanie antybiotyków na wczesnych etapach życia może negatywnie wpływać na różne procesy fizjologiczne będące częścią rozwoju noworodka, a tym samym potencjalnie prowadzić do zwiększonego ryzyka zdrowotnego w perspektywie długoterminowej. Antybiotykoterapia wdrażana zwłaszcza w czasie ciąży lub zaraz po porodzie znacząco zmniejsza liczbę pożytecznych mikroorganizmów, a w szczególności bifidobakterii2, będących najliczniej reprezentowanym szczepem bakteryjnym w przewodzie pokarmowym zdrowych niemowląt. Co ciekawe, zaobserwowano w mikrobiocie jelitowej dzieci, których matki przyjmowały antybiotyki podczas ciąży, wzrost liczby Gram(–) bakterii z rodziny Enterobacteriaceae, co wiązało się ze zwiększonym ryzykiem infekcji w okresie noworodkowym3.
Według wyników badania przeprowadzonego na grupie 12 422 dzieci urodzonych o czasie, które wymagały antybiotykoterapii w okresie noworodkowym i wczesnym dzieciństwie, leczenie antybiotykami może być związane ze znacznym zmniejszeniem przyrostu masy ciała i wzrostu w ciągu pierwszych 6 lat życia, w szczególności u chłopców, jednak nie u dziewcząt. Co ciekawe, stosowanie antybiotyków po okresie noworodkowym, ale do 6 roku życia, było powiązane ze znacznie wyższym wskaźnikiem masy ciała zarówno u chłopców, jak i dziewcząt. Podawanie noworodkom antybiotyków skutkowało na poziomie mikrobioty jelitowej zaburzeniami mikrobiomu jelitowego oraz zmniejszoną liczebnością i różnorodnością bifidobakterii do 2 roku życia, co tym samym sugeruje, że stosowanie antybiotykoterapii na wczesnych etapach rozwoju może mieć negatywne konsekwencje w dorosłości4.
Podobny negatywny wpływ antybiotyków na skład mikrobioty jelitowej zaobserwowano u niemowląt, u których z powodu zakażenia syncytialnym wirusem oddechowym wdrożono antybiotykoterapię w postaci pojedynczego cyklu amoksycyliny. W przypadku tej grupy...