Atopowe zapalenie skóry u dzieci
dr n. med. Mirosława Kuchciak-Brancewicz
- Etapy rozwoju oraz obraz kliniczny atopowego zapalenia skóry u niemowląt i dzieci starszych
- Czynniki wyzwalające atopowe zapalenie skóry i nasilające przebieg choroby
- Leczenie atopowego zapalenia skóry u dzieci – praktyczne wskazówki
dr n. med. Mirosława Kuchciak-Brancewicz
Atopowe zapalenie skóry (AZS) stało się chorobą cywilizacyjną. Należy do najczęściej rozpoznawanych chorób skóry u dzieci w krajach Europy Zachodniej1. Występuje u co piątego dziecka w Polsce2. Stanowi duże wyzwanie dla rodzin obciążonych atopią oraz dla służby zdrowia. Na szczęście można w dużym stopniu zapobiec rozwojowi tej choroby, pod warunkiem że zostanie wcześnie i prawidłowo rozpoznana, a także wdroży się właściwe leczenie oraz zastosuje odpowiednią profilaktykę, z profilaktyką pierwotną włącznie.
Znamy podłoże tej choroby – jest nim głównie defekt genetyczny białka filagryny warunkujący suchość skóry. Znamy też czynniki wyzwalające i zaostrzające proces chorobowy, których w dużym stopniu można unikać.
Podłoże anatomiczne, fizjologia i patofizjologia
Normalną budowę naskórka można porównać do muru z cegieł. Komórki to cegły. Zaprawa murarska, która wypełnia przestrzeń między cegłami i je wiąże, sprawia, że mur stoi prosto, wiatr nie wieje do środka, a ciepło nie uchodzi na zewnątrz, o ile ta zaprawa jest prawidłowo zbudowana. W przypadku skóry prawidłowa budowa chroni, aby nie wnikały przez nią czynniki chemiczne, alergeny i nie dochodziło do adhezji czynników zakaźnych, a od strony organizmu sprzyja parowaniu tylko określonej fizjologicznej ilości wody (tzw. przeznaskórkowa utrata wody).
W przypadku AZS komórki powierzchownych warstw naskórka mają nieprawidłową budowę i nie wytwarzają dostatecznej ilości substancji międzykomórkowych, więc nie spełniają w sposób prawidłowy swojej funkcji3-6. Wskutek tego dochodzi do większej przeznaskórkowej utraty wody, czyli do wysychania skóry. Przeznaskórkowa utrata wody koreluje z ciężkością AZS.
Progresja zmian
Jako istoty fizyczne podlegamy wszystkim prawom fizyki działającym na organizmy żywe w otaczającym nas świecie. Defekt genetyczny wraz z czynnikami środowiskowymi powoduje zmiany progresywne, o ile nie zapobiegniemy ich rozwojowi.
Sucha skóra (ryc. 1) wskutek dodatkowego wysuszającego działania powietrza i parowania wody z powierzchni wysusza się jeszcze bardziej, prowadząc do powstania ognisk rumieniowo-złuszczających (ryc. 2) i ognisk rumieniowo-wysiękowych (ryc. 3). To w...
