Wirus grypy znany jest jako patogen pandemiczny od XVI wieku¹, choć prawdopodobnie występował znacznie wcześniej. Jest obecny na całym świecie i co roku sezonowo powoduje infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych o łagodnym do ciężkiego przebiegu mogące w niektórych przypadkach prowadzić do ciężkiego zapalenia płuc. Istnieją cztery typy wirusów grypy², z których najważniejsze to typy A i B – odpowiedzialne za sezonowe zachorowania i potencjalne pandemie. Najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby i powikłania są osoby starsze, kobiety w ciąży, dzieci i osoby z osłabioną odpornością. Dostępne leki przeciwwirusowe to m.in.: oseltamiwir, zanamiwir, peramiwir, baloksawir, a także amantadyna i rymantadyna^3-5. Mimo to pojawiły się już szczepy wirusa grypy oporne na leczenie tymi preparatami⁶.

Sezonowe infekcje grypowe zostały ostatnio przyćmione przez pojawienie się w 2019 roku nowego wirusa oddechowego z rodziny koronawirusów – SARS-CoV-2, który spowodował masowe zakażenia na całym świecie. Wirus ten wywołuje ciężką chorobę znaną jako COVID-19⁷. Obecnie zatwierdzone/autoryzowane leki przeciwwirusowe stosowane w leczeniu COVID-19 to m.in.: remdesiwir, rytonawir/nirmatrelwir i molnupirawir⁸.

Mimo postępów w terapii zakażeń wirusowych nadal możliwości ich leczenia i liczba leków przeciwwirusowych są ograniczone, a opracowywanie skutecznych szczepionek przeciwwirusowych bywa czasochłonne i nie zawsze jest skuteczne lub możliwe. Z tego względu wciąż poszukuje się nowych preparatów o działaniu przeciwwirusowym. Obiecującą alternatywę stanowią rośliny będące źródłem wielu substancji aktywnych, np. polifenoli – związki te często cechują się większym profilem bezpieczeństwa niż związki syntetyczne, ponieważ wiążą się z mniejszym ryzykiem występowania działań niepożądanych^9,10.

W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących aktywności przeciwwirusowej mieszanki podwójnie standaryzowanych ekstraktów z aronii czarnej (Aronia melanocarpa) (EAM – extract of Aronia melanocarpa) i bzu czarnego (Sambucus nigra) (ESN – extract of Sambucus nigra) (zastrzeżona kompozycja Fenactive) wobec ludzkich wirusów: grypy typu A (H1N1) i β-koronawirusa HCoV-OC43, należącego do tej samej grupy β-koronawirusów co pandemiczny SARS-CoV-2. Oceniono również jej skuteczność względem innych ludzkich wirusów górnych dróg oddechowych, tj. wirusa opryszczki pospolitej typu 1 (HHV-1 – human herpes virus 1) i adenowirusa typu 5 (HAdV-5 – human adenovirus 5). Porównano działanie mieszanki EAM-ESN z działaniem pojedynczych ekstraktów z aronii czarnej (EAM) i bzu czarnego (ESN). Stwierdzono, że oryginalna mieszanka EAM-ESN skutecznie hamuje replikację A/H1N1 i HCoV-OC43, wykazując przy tym niewielką aktywność wobec HHV-1 i HAdV-5. Jednocześnie połączenie EAM-ESN wykazuje silniejsze działanie hamujące replikację wirusów niż każdy z pojedynczych składników.