Bruksizm u dzieci – przewodnik dla pediatrów
lek. dent. Karolina Dziubek
- Epidemiologia bruksizmu w populacji pediatrycznej
- Przyczyny i objawy bruksizmu w wieku rozwojowym
- Diagnostyka i leczenie bruksizmu u dzieci
Bruksizm definiowany jako mimowolne zgrzytanie zębami lub ich zaciskanie jest coraz częściej obserwowany także u dzieci. Choć przez lata był traktowany jako schorzenie dotyczące głównie osób dorosłych, aktualne dane i obserwacje kliniczne wskazują, że może występować już w wieku rozwojowym. Bruksizm wpływa nie tylko na stan uzębienia, lecz także na ogólny rozwój dziecka, jakość snu, a także codzienne funkcjonowanie.
Dla lekarza pediatry – pierwszego specjalisty, do którego mogą trafić zaniepokojeni rodzice – kluczowe są znajomość objawów bruksizmu oraz jego potencjalnych przyczyn i następstw, a także umiejętność wdrożenia odpowiednich działań diagnostycznych i terapeutycznych.
Definicja
W 2013 roku bruksizm został zdefiniowany jako powtarzająca się aktywność mięśni żucia, charakteryzująca się zaciskaniem zębów lub zgrzytaniem nimi i/lub usztywnianiem bądź wysuwaniem żuchwy1. Definicję tę potwierdziła American Academy of Sleep Medicine (AASM) w 2014 roku, klasyfikując dodatkowo bruksizm jako zaburzenie ruchowe powiązane ze snem2.
W 2018 roku osiągnięto nowy międzynarodowy konsensus w tej kwestii. Ustalono odrębne definicje dla bruksizmu w czasie snu (sleep bruxism) i bruksizmu w czasie czuwania (awake bruxism), uznając tym samym, że są to odmienne zachowania występujące odpowiednio podczas snu i w stanie czuwania:
- Bruksizm w czasie snu (bruksizm nocny) zdefiniowano jako mimowolną aktywność mięśni żucia podczas snu mającą charakter rytmiczny (fazowy) lub nierytmiczny (toniczny), która odbywa się poza świadomością pacjenta.
- Bruksizm w czasie czuwania (bruksizm dzienny) określono jako aktywność mięśni żucia w stanie czuwania charakteryzującą się powtarzającym się lub przedłużonym kontaktem zębów i/lub usztywnianiem bądź wysuwaniem żuchwy. Można ją pacjentowi uświadomić i kontrolować3.
Inne definicje podkreślają związek bruksizmu z występowaniem dodatkowych objawów całodobowych, takich jak: napięcie mięśni żucia, bóle głowy i szyi, bezsenność. Bruksizm jest uznawany za najczęstszą formę parasomnii w wieku dziecięcym4.
Epidemiologia
Częstość występowania bruksizmu w populacji dziecięcej wykazuje istotne zróżnicowanie. Zgodnie z danymi przedstawionymi przez Okesona problem ten dotyczy 20-38% dzieci5. Z kolei w badaniach Bortoletto i wsp. przeprowadzonych w grupie dzieci w wiek...
