Wytyczne
Żywienie dzieci od urodzenia do 5 roku życia
Podsumowanie wytycznych NICE 2025 z komentarzem autorskim
dr n. med. i n. o zdr. Agata Stróżyk
- Promowanie karmienia piersią wśród kobiet w ciąży i młodych matek
- Zasady prawidłowego i bezpiecznego rozszerzania diety dziecka oraz wprowadzania pokarmów stałych
- Zalecenia dotyczące kształtowania zdrowych nawyków żywieniowych u dzieci do 5 roku życia
Żywienie we wczesnym okresie życia ma znaczący wpływ na wzrastanie, rozwój i zdrowie dziecka1. Celem żywienia w pierwszych latach życia jest pokrycie zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze, które zapewnią prawidłowy rozwój fizyczny i psychomotoryczny dziecka2. Nieprawidłowe praktyki żywieniowe w okresie prenatalnym (u matek), niemowlęctwie i we wczesnym dzieciństwie mogą wpływać na wzrost ryzyka wystąpienia nadwagi, otyłości i cukrzycy typu 2 w dorosłości3. Jest to wynik tzw. programowania metabolicznego – oznacza on, że określone czynniki środowiskowe w krytycznych okresach życia powodują trwałe zmiany metabolizmu4. Pierwsze lata życia to również okres kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych1,5.
W styczniu 2025 roku brytyjski National Institute for Health and Care Excellence (NICE) opublikował wytyczne dotyczące żywienia matki w okresie ciąży oraz żywienia dziecka do 5 roku życia przeznaczone dla personelu medycznego pracującego z kobietami w ciąży i z dziećmi6. Choć zostały one opracowane jako rekomendacje dla systemu opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii, wiele zaleceń stanowi dobrą praktykę, która może być stosowana również w Polsce. Najważniejsze rekomendacje dotyczące żywienia dzieci od urodzenia do 5 roku życia zostały podsumowane poniżej wraz z autorskim komentarzem.
Karmienie piersią i mlekiem modyfikowanym po 8 tygodniu życia
W dokumencie NICE 2025 sformułowano szereg dobrych praktyk wspierających inicjację i kontynuację karmienia piersią, w tym6:
- edukację i wspieranie matki w zakresie planowania karmienia piersią już podczas ciąży, aby zwiększyć prawdopodobieństwo jego rozpoczęcia oraz utrzymania później w okresie postnatalnym
- udzielanie porad wspierających kontynuację karmienia piersią – optymalnie podczas każdego kontaktu z matką, możliwie w sposób empatyczny i nieoceniający:
- jeżeli matka karmi wyłącznie piersią, zachęcanie do kontynuacji takiego sposobu żywienia do mniej więcej 6 miesiąca życia dziecka
- jeżeli dziecko jest karmione w sposób mieszany, zachęcenie matki do rozważenia powrotu do wyłącznego karmienia piersią, utrzymania karmienia piersią oraz doradzenie, w jaki sposób utrzymać produkcję mleka.
Dodatkowo personel medyczny powinien przeznaczyć na rozmowę dotyczącą karmienia piersią odpowiednią ilość czasu. Eksperci NICE podkreślają również, że informacje przekazywane matce powinny:
