Wytyczne
Profilaktyka bierna zakażeń syncytialnym wirusem oddechowym (RSV) w populacji niemowląt
Zalecenia Polskiego Towarzystwa Wakcynologii – aktualizacja na sezon 2025/2026
dr n. med. Bartosz Siewert1
dr n. med. Ilona Małecka1,2
dr hab. n. med. Hanna Czajka, prof. UR3
dr n. med. Ewa Talarek4
prof. dr hab. n. med. Ernest Kuchar5
prof. dr hab. n. med. Leszek Szenborn6
dr hab. n. med. Ewa Augustynowicz, prof. NIZP PZH – PIB7
lek. Marcin Rozwadowski8
prof. dr hab. n. med. Jacek Wysocki1,2
- Epidemiologia zakażeń RSV w Polsce i na świecie
- Skuteczność i bezpieczeństwo nirsewimabu – nowego przeciwciała monoklonalnego przeciwko RSV
- Profilaktyka zakażenia RSV u niemowląt za pomocą nirsewimabu
- Miejsce nirsewimabu w wytycznych różnych towarzystw naukowych i programach profilaktycznych w wybranych krajach na świecie
Poniższe zalecenia odnoszą się do obecnie dostępnych w Polsce (październik 2025 roku) metod profilaktyki biernej zakażeń syncytialnym wirusem oddechowym (RSV – respiratory syncytial virus) u niemowląt i małych dzieci:
- szczepienia kobiet w ciąży – zalecane w III trymestrze ciąży, bezpłatne
- przeciwciała monoklonalne dla dzieci z grup ryzyka podawane w ramach programu lekowego B.40
- przeciwciała monoklonalne dla wszystkich dzieci <24 miesiąca życia, dostępne komercyjnie.
ZALECENIA 1
Zaleca się bierne uodpornienie nirsewimabem wszystkich niemowląt urodzonych w sezonie lub rozpoczynających swój pierwszy sezon zakażeń RSV, traktując priorytetowo dzieci z grupy dużego ryzyka występowania choroby wywołanej przez RSV i niemowlęta <6 miesiąca życia.
Dotyczy to dzieci, których matki:
- nie otrzymały szczepionki RSVpreF w trakcie ciąży
- otrzymały szczepienie RSVpreF, ale w poprzedniej ciąży
- otrzymały szczepionkę RSVpreF w trakcie ciąży, ale poród nastąpił w czasie krótszym niż 14 dni od daty szczepienia
- otrzymały szczepionkę RSVpreF w trakcie ciąży, ale poród nastąpił w okresie od marca do sierpnia.
ZALECENIA 2
W sytuacjach szczególnych zaleca się podanie dziecku nirsewimabu mimo zaszczepienia matki preparatem RSVpreF w III trymestrze ciąży i co najmniej 14 dni przed porodem.
Dotyczy to takich sytuacji, jak:
- niedostateczna odpowiedź immunologiczna na szczepienie w ciąży (np. niedobory odporności u matki, w tym także zakażenie ludzkim wirusem niedoboru odporności [HIV – human immunodeficiency virus] oraz immunosupresja jatrogenna)
- dzieci po zabiegach w krążeniu pozaustrojowym (możliwa utrata przeciwciał nabytych od matki drogą transportu przezłożyskowego)
- dzieci ze znacznie zwiększonym ryzykiem ciężkiego przebiegu klinicznego infekcji RSV (np. istotna hemodynamicznie wada serca, niedobory odporności, przewlekła choroba płuc, mukowiscydoza, rdzeniowy zanik mięśni [SMA – spinal muscular atrophy]).
ZALECENIA 3
Z uwagi na sezonowy charakter zakażeń RSV w Polsce (zwykle od października do kwietnia) zaleca się podanie nirsewimabu dzieciom urodzonym:
- od września do kwietnia – w możliwie najkrótszym czasie po wypisaniu dziecka z oddziału noworodkowego, w poradni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) lub w innym punkcie szczepień realizującym taką profilaktykę
- od maja do sierpnia – optymalnie tuż przed rozpoczęciem sezonu zakażeń RSV, w poradni POZ lub w innym punkcie szczepień realizującym taką profilaktykę.
ZALECENIA 4
Zastosowanie nirsewimabu jest wskazane również u dzieci w ich drugim sezonie zakażeń RSV w przypadku występowania czynników ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji, niezależnie od statusu szczepienia przeciw RSV matki w czasie ciąży lub przyjęcia nirsewimabu/paliwizumabu w pierwszym dla dziecka sezonie zakażeń RSV.
Zaleca się, aby dzieci otrzymały nirsewimab w poradni POZ lub w innym punkcie szczepień realizującym taką profilaktykę.
ZALECENIA 5
Zaleca się zastosowanie nirsewimabu także u dzieci do ukończenia pierwszego roku życia i bez czynników ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji w ich drugim sezonie zakażeń RSV, jeśli w pierwszym sezonie nie przeszły udokumentowanego (potwierdzonego wynikiem testu antygenowego lub badania metodą reakcji łańcuchowej polimerazy [PCR – polymerase chain reaction]) zakażenia RSV ani nie otrzymały profilaktyki w pierwszym sezonie, dotyczy to też dzieci, których matki przed porodem zostały zaszczepione przeciw RSV. Zalecana dawka nirsewimabu w takiej sytuacji wynosi 100 mg. W tym przypadku będzie to postępowanie pozarejestracyjne, o czym należy poinformować rodziców dziecka.
Zaleca się, aby dzieci otrzymały nirsewimab w poradni POZ lub w innym punkcie szczepień realizującym taką profilaktykę.