Ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych jest jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się rodziców z dzieckiem do lekarza. W zdecydowanej większości przypadków (u 70-85% dzieci powyżej 3 roku życia) jego etiologia jest wirusowa. W pozostałych przypadkach przyczyną jest zakażenie bakteryjne – najczęściej wywołane przez paciorkowca β-hemolizującego grupy A (Streptococcus pyogenes)¹. Szczegółowe zebranie wywiadu, staranne przeprowadzenie badania przedmiotowego, zastosowanie skal punktowych Centora/McIsaaca lub Walsha (u dorosłych), a także wykonanie testów antygenowych i/lub badań mikrobiologicznych z wymazu z gardła pomagają lekarzowi w podjęciu decyzji dotyczącej leczenia oraz ewentualnego włączenia antybiotykoterapii.

U niektórych dzieci objawy zapalenia gardła i migdałków podniebiennych z towarzyszącą gorączką mają tendencję do nawrotów, a każdorazowe wdrażanie antybiotykoterapii budzi niepokój rodziców. W takich sytuacjach warto rozważyć, czy rzeczywiście mamy do czynienia z nawrotem anginy, czy też przyczyną objawów może być jeden z zespołów gorączek nawrotowych – np. zespół okresowej gorączki, aftowego zapalenia jamy ustnej, zapalenia gardła, limfadenopatii szyjnej (PFAPA – periodic fever, aphthous stomatitis, pharyngitis and cervical adenitis).

Zespół PFAPA to najczęstsza przyczyna nawracających epizodów gorączki z towarzyszącym zapaleniem gardła i migdałków u dzieci. Mimo rosnącej świadomości istnienia tego zespołu jego rozpoznanie wciąż stanowi duże wyzwanie dla lekarzy, szczególnie u pacjentów z krótkim wywiadem nawrotowych gorączek. W poszukiwaniu przyczyny nawracających gorączek pacjenci są często kierowani do immunologów, laryngologów, reumatologów czy hematologów.

Na podstawie opisu dwóch przypadków klinicznych w niniejszym artykule przedstawiono kluczowe informacje dotyczące obrazu klinicznego, kryteriów diagnostycznych oraz zasad postępowania w zespole PFAPA.

Opis przypadku 1

Dziewczynka w wieku 6 lat i 7 miesięcy została skierowana do szpitala przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) z powodu kolejnego nawrotu gorączki i wysokich wykładników stanu zapalnego. Od 2 dni pacjentka gorączkowała do 38,7°C, skarżyła...

Przy przyjęciu na oddział pacjentka była w stanie ogólnym dobrym. W badaniu przedmiotowym z odchyleń stwierdzono: powiększone, tkliwe węzły chłonne podżuchwowe oraz wzdłuż prawego mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, zaczerwienione gardło, rozp...