Opis przypadku

Hiperbaria w leczeniu zespołu stresu pourazowego

Dr n. med. Radosław Tworus1

Opracowała Monika Stelmach

1Kierownik Kliniki Psychiatrii i Stresu Bojowego Centralnego Szpitala Klinicznego MON, Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie

Zespół stresu pourazowego (post-traumatic stress disorder – PTSD) jest zaburzeniem lękowym, które pojawia się w reakcji na przeżycie lub bycie świadkiem traumatycznego zdarzenia zagrażającego życiu, np. podczas walk wojennych, ataków terrorystycznych, klęsk żywiołowych, poważnych wypadków, przemocy fizycznej i seksualnej (napaść, gwałt).

Doświadczanie traumatycznego zdarzenia nie jest jednoznaczne z wystąpieniem PTSD. Część osób samodzielnie radzi sobie ze stresem, u pewnej grupy reakcje stresowe przybierają na sile. Do wystąpienia zespołu stresu pourazowego predysponuje m.in. płeć (bardziej narażone są kobiety), zaburzenia osobowości, nadużywanie substancji psychoaktywnych czy doznane urazy fizyczne.

Wyróżnia się następujące grupy objawów PTSD:

  • ponowne przeżywanie traumatycznego wydarzenia: intruzywne (inwazyjne) myśli, przywracające wspomnienia zdarzeń traumatycznych, retrospekcje, koszmary senne (dotyczące zdarzenia lub innych przerażających rzeczy), uczucie intensywnego cierpienia, gdy przypomina się uraz, intensywne reakcje fizyczne na wspomnienie zdarzenia (np. bicie serca, przyspieszony oddech, nudności, napięcie mięśni, pocenie się),
  • unikanie i paraliż emocjonalny: unikanie czynności, miejsca, myśli i uczuć, które przypominają uraz, niezdolność do zapamiętania ważnych aspektów traumy, utrata zainteresowań i celów życiowych, uczucie bycia w oderwaniu od innych i emocjonalnej pustki, poczucie ograniczonego funkcjonowania w przyszłości (zdrowia, długości życia, małżeństwa, rozwoju zawodowego),
  • zwiększone pobudzenie: trudność w zaśnięciu i utrzymaniu snu, drażliwość lub wybuchy gniewu, zaburzenia koncentracji, stała gotowość do działania, stałe uczucie zdenerwowania i łatwość irytowania się drobnymi sprawami.

Najskuteczniejszą dziś metodą leczenia jest łączenie farmakoterapii z psychoterapią indywidualną i grupową. Możliwości włączenia dodatkowo hiperbarycznej terapii tlenowej są na etapie obserwacji klinicznych.

Biologiczne przyczyny PTSD

Współczesne badania pokazują, że w przypadku zespołu stresu pourazowego zaburzenia czynnościowe współistnieją ze zmianami o podłożu biologicznym. Nowoczesne technologie neuroobrazowania, takie jak: pozytonowa tomografia emisyjna, tomografia emisyj...

Zastosowanie HBOT w medycynie

Leczenie z wykorzystaniem 100-proc. tlenu jest w medycynie znane już od XVII wieku. Wcześniej nie stosowano tej metody ze względu na obawy dotyczące toksycznego działania tlenu (opisane przez Lavoisiera i Saguina pod koniec XVIII wieku) oraz problemy techniczne w budowaniu komór hiperbarycznych i kontrolowanie panującego w nich ciśnienia. Dopiero od lat 50. XX wieku zaczęto stosować ją powszechnie. Od tego czasu zyskuje coraz szersze zastosowania. Obecnie wykorzystuje się HBOT do leczenia wielu schorzeń, a ich lista jest cały czas poszerzana.

Ostre wskazania:

► zatrucia tlenkiem węgla,

► nagła głuchota i głuchota po urazie akustycznym,

► oparzenia termiczne,

► martwicze zakażenia i urazy tkanek miękkich,

► pourazowe zespoły niedokrwienne,

► choroba dekompresyjna,

► zatory gazowe,

► methemoglobinemia.


Przewlekłe wskazania:

► zespół stopy cukrzycowej,

► trudno gojące się rany (martwica, ropnie, owrzodzenie),

► popromienne uszkodzenie tkanek,

► promienica,

► przeszczepy skórne zagrożone martwicą.


Trwają badania nad wykorzystaniem HBOT przy następujących wskazaniach:

► znaczna niedokrwistość,

► uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (udary, wylewy, urazy mózgu),

► autyzm,

► zespół stresu pourazowego.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Biologiczne przyczyny PTSD

Współczesne badania pokazują, że w przypadku zespołu stresu pourazowego zaburzenia czynnościowe współistnieją ze zmianami o podłożu biologicznym. Nowoczesne technologie neuroobrazowania, takie [...]

Zastosowanie HBOT w medycynie

Leczenie z wykorzystaniem 100-proc. tlenu jest w medycynie znane już od XVII wieku. Wcześniej nie stosowano tej metody ze względu na [...]

Zastosowanie hiperbarii w leczeniu PTSD

Hiperbaryczna terapia tlenowa (hyperbaric oxygen therapy – HBOT) polega na zastosowaniu tlenu o stężeniu 100 proc. w specjalnie do tego celu [...]

Skutki uboczne HBOT

Hiperbaryczna terapia tlenowa (przy zastosowaniu procedur, właściwym nadzorze nad przebiegiem leczenia i uwzględnieniu czynników ryzyka) uznawana jest za metodę bezpieczną. Nieliczne [...]

Opis przypadku

W 2014 roku żołnierz, 34 lata, z 14-letnim stażem w zawodowej służbie wojskowej, w trzecim miesiącu misji w Iraku został ewakuowany [...]
Do góry