Opis przypadku

Parazytoza urojeniowa u osób w podeszłym wieku

Lek. med. Katarzyna Antczak-Domagała1

Lek. med. Klaudia Baluta2

Dr n. med. Radosław Magierski1

1Klinika Psychiatrii Wieku Podeszłego i Zaburzeń Psychotycznych UM w Łodzi

2Centralny Szpital Kliniczny, Instytut Stomatologii UM w Łodzi

Adres do korespondencji: Dr n. med. Radosław Magierski, Klinika Psychiatrii Wieku Podeszłego i Zaburzeń Psychotycznych UM w Łodzi, 92-216 Łódź, ul. Czechosłowacka 8/10, e-mail: radoslaw.magierski@umed.lodz.pl

Urojenia choroby pasożytniczej mogą występować u osób w każdym wieku, obojga płci, niezależnie od miejsca zamieszkania i sytuacji demograficznej, ale prawdopodobnie częściej dotyczą kobiet w podeszłym wieku. Liczba opisanych przypadków nie jest duża, co nie oznacza, że zaburzenie jest rzadkie. Z wielu powodów psychoza pasożytnicza może pozostać nierozpoznana, a nieleczona jest w stanie doprowadzić chorego do wyniszczenia. Niezależnie od podłoża biologicznego rekomendowane leczenie obejmuje szczególne podejście terapeutyczne do chorego oraz atypowe leki przeciwpsychotyczne. Źle prowadzone leczenie cechuje wysoka nawrotowość psychozy oraz utrwalanie przekonania u chorego o niezrozumieniu jego problemu przez lekarzy.

Urojenia choroby pasożytniczej, inaczej zwane obłędem pasożytniczym, to stan, w którym osoba jest fałszywie przekonana o zainfekowaniu ciała przez parazyty. W literaturze medycznej spotkać można wiele określeń używanych do opisu takiego problemu klinicznego, co jak wspomniano, może wpływać na oceny rozpowszechnienia zjawiska.

W piśmiennictwie anglojęzycznym najczęściej współcześnie używane terminy to:

  • delusional parasitosis,
  • delusions of parasitosis,
  • delusional infestations,
  • Ekbom’s syndrom.


Stosowano również nazwy entomophobia, acarophobia, parasitic dermatophobia i wiele innych.[1,2]

W literaturze polskiej przez wiele lat stosowano terminy:

  • parazytofobia,
  • dermatofobia,
  • entomofobia,
  • akarofobia.


Popularnym terminem jest również eponimowe określenie „zespół Ekboma”, wywodzące się z opisu dokonanego w 1938 roku przez szwedzkiego neurologa Karla Axela Ekboma. Tradycyjnie uważa się, że pierwszych opisów parazytozy urojeniowej dokonali Thibierge (1894) i Perrin (1896).[3] Chociaż niektórzy autorzy podają, że pierwsze opisy pochodzą z wcześniejszego okresu (Robert Willan, 1799; Johann Heinrich Jördens, 1801; Charcellay, 1843).[3] W warunkach polskich problematyką tą zajmował się Marek Jarosz, który w latach 50. XX wieku opublikował pracę „Urojenia pasożytniczej choroby skóry”.[4] Początkowo uważano, że zaburzenie to ma charakter zaburzenia lekowego o typie fonicznym, i stąd wywodzą się niektóre nazwy (akrofobia, parazytofobia). Później zweryfikowano tę hipotezę, uznając, że choroba ta nie spełnia kryteriów dla zaburzeń lękowych, a ma charakter zaburzeń urojeniowych. W 1946 roku J.W. Wilson i H.E. Miller po raz pierwszy użyli terminu „parazytoza urojeniowa”, wprowadzając go na długo do nomenklatury medycznej.[5] Według obecnych systemów klasyfikacyjnych urojeniowe parazytozy klasyfikowane są jako psychozy – zaburzenia urojeniowe z objawami somatycznymi.[6,7]

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Urojenia

Urojenia (ang. delusions) są to zaburzenia treści myślenia, polegające na błędnych przekonaniach lub inaczej fałszywych sądach chorobowego pochodzenia, które nie podlegają [...]

Obraz kliniczny

Parazytoza urojeniowa jest zaburzeniem psychicznym całkowicie zmieniającym i nierzadko dewastującym życie chorego. Pacjent jest fałszywie przekonany o zainfekowaniu ciała przez „pasożyta”. [...]

Prawidłowe rozpoznanie

Aby postawić rozpoznanie parazytozy według ICD-10, muszą być spełnione określone kryteria:

Rozpowszechnienie choroby

Rzeczywiste rozpowszechnienie parazytozy urojeniowej jest trudne do jednoznacznego określenia. Wynika to z niejednoznacznego nazywania i definiowania problemu, poszukiwania pomocy przez chorych [...]

Gdzie szukać przyczyny

Urojenia choroby pasożytniczej mogą być pojedynczym, samodzielnym problemem klinicznym, ale też mogą towarzyszyć innym zaburzeniom i chorobom psychicznym[19] bądź stanowić część [...]

Diagnostyka i leczenie parazytozy urojeniowej

W diagnostyce i terapii parazytozy urojeniowej najważniejsze jest wytworzenie między lekarzem a pacjentem relacji opartej na zaufaniu i zrozumieniu. Lekarz powinien [...]

Opis przypadku

74-letnia kobieta, emerytowany pracownik umysłowy ze średnim wykształceniem, owdowiała pięć lat wcześniej, zgłosiła się na konsultację psychiatryczną w towarzystwie córki. Na [...]

Dyskusja

Opisany powyżej przypadek choroby Ekboma zwraca uwagę na nadal zbyt późne zgłaszanie się pacjentów do psychiatry (od momentu wystąpienia pierwszych objawów [...]
Do góry