BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Niebezpieczne związki
Interakcje i działania niepożądane leków normotymicznych
Dr n. med. Anna Antosik-Wójcińska
Zastosowanie leków normotymicznych stanowi podstawową metodę leczenia i profilaktyki na wszystkich etapach przebiegu zaburzeń afektywnych. Dokładna znajomość działań niepożądanych oraz interakcji, w które wchodzą poszczególne leki tej grupy, jest konieczna dla każdego lekarza praktyka, pozwala ona bowiem uniknąć skojarzeń lekowych, które mogą być potencjalnie niebezpieczne dla pacjenta, oraz w przypadku wystąpienia działań niepożądanych terapii szybko zlokalizować ich przyczynę i wdrożyć odpowiednie postępowanie. Przedstawiamy najistotniejsze działania niepożądane i interakcje leków normotymicznych. W tym artykule skupimy się na licie i lamotryginie. W kolejnych opiszemy inne leki normotymiczne.
Terapia litem
Pomimo pojawienia się nowszych i łatwiejszych w stosowaniu leków lit wciąż pozostaje podstawowym lekiem normotymicznym. Wyniki badań potwierdzają jego działanie przeciwdepresyjne, skuteczność w zapobieganiu epizodom depresyjnym i maniakalnym oraz skuteczność przy stosowaniu litu jako augmentacji leczenia w zaburzeniach lekoopornych. Pomimo niewątpliwych korzyści ze stosowania litu wciąż jest on zbyt rzadko pierwszym wyborem lekarzy praktyków przy wdrażaniu leczenia normotymicznego. Wątpliwości i obawy klinicystów budzi konieczność uważnego dawkowania i częstego badania stężenia litu w surowicy krwi ze względu na niewielką rozpiętość pomiędzy stężeniem terapeutycznym a toksycznym oraz ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, w tym najpoważniejszego powikłania terapii litem – zatrucia tą substancją.[1-6]
Dawkowanie i kontrola stężenia litu w surowicy
Wbrew obiegowym opiniom lit jest lekiem bezpiecznym i prostym w stosowaniu, jeśli pamięta się o prostych zasadach bezpieczeństwa. Podstawową z nich jest ustalenie dawkowania, które pozwala na osiągnięcie stężenia terapeutycznego we krwi, a następnie regularne, na początkowym etapie od włączenia leku częstsze (zwykle co jeden-kilka tygodni), potem rzadsze (zwykle co jeden-dwa miesiące), oznaczenia stężenia leku w surowicy. Indywidualną dla każdego pacjenta dawkę tej substancji należy określić na poziomie pomiaru stężenia leku w surowicy, ale również biorąc pod uwagę jego stan kliniczny. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych lub pogorszenia stanu somatycznego (w dalszej części artykułu dokładniej omówimy to zagadnienie), które może prowadzić do wahań stężenia litu w surowicy, konieczne jest niezwłoczne reagowanie.[1,4-6] Obejmuje ono wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych, w tym stężenia litu, jonogramu, parametrów nerkowych, a czasem dodatkowo badania EKG, oceny funkcji tarczycy. Wbrew pozorom nie jest to jednak lek, który stwarza większe ryzyko wystąpienia działań niepożądanych niż inne leki normotymiczne.