Niebezpieczne związki

Interakcje i działania niepożądane leków normotymicznych

Dr n. med. Anna Antosik-Wójcińska

Oddział Chorób Afektywnych, II Klinika Psychiatrii i Neurologii IPiN

Adres do korespondencji: Dr n. med. Anna Z. Antosik-Wójcińska, Oddział Chorób Afektywnych, II Klinika Psychiatrii i Neurologii, Instytut Psychiatrii i Neurologii, ul. Sobieskiego 9, 02-954 Warszawa, e-mail: aantosik@ipin.edu.pl

Zastosowanie leków normotymicznych stanowi podstawową metodę leczenia i profilaktyki na wszystkich etapach przebiegu zaburzeń afektywnych. Dokładna znajomość działań niepożądanych oraz interakcji, w które wchodzą poszczególne leki tej grupy, jest konieczna dla każdego lekarza praktyka, pozwala ona bowiem uniknąć skojarzeń lekowych, które mogą być potencjalnie niebezpieczne dla pacjenta, oraz w przypadku wystąpienia działań niepożądanych terapii szybko zlokalizować ich przyczynę i wdrożyć odpowiednie postępowanie. Przedstawiamy najistotniejsze działania niepożądane i interakcje leków normotymicznych. W tym artykule skupimy się na licie i lamotryginie. W kolejnych opiszemy inne leki normotymiczne.

Terapia litem

Pomimo pojawienia się nowszych i łatwiejszych w stosowaniu leków lit wciąż pozostaje podstawowym lekiem normotymicznym. Wyniki badań potwierdzają jego działanie przeciwdepresyjne, skuteczność w zapobieganiu epizodom depresyjnym i maniakalnym oraz skuteczność przy stosowaniu litu jako augmentacji leczenia w zaburzeniach lekoopornych. Pomimo niewątpliwych korzyści ze stosowania litu wciąż jest on zbyt rzadko pierwszym wyborem lekarzy praktyków przy wdrażaniu leczenia normotymicznego. Wątpliwości i obawy klinicystów budzi konieczność uważnego dawkowania i częstego badania stężenia litu w surowicy krwi ze względu na niewielką rozpiętość pomiędzy stężeniem terapeutycznym a toksycznym oraz ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, w tym najpoważniejszego powikłania terapii litem – zatrucia tą substancją.[1-6]

Dawkowanie i kontrola stężenia litu w surowicy

Wbrew obiegowym opiniom lit jest lekiem bezpiecznym i prostym w stosowaniu, jeśli pamięta się o prostych zasadach bezpieczeństwa. Podstawową z nich jest ustalenie dawkowania, które pozwala na osiągnięcie stężenia terapeutycznego we krwi, a następnie regularne, na początkowym etapie od włączenia leku częstsze (zwykle co jeden-kilka tygodni), potem rzadsze (zwykle co jeden-dwa miesiące), oznaczenia stężenia leku w surowicy. Indywidualną dla każdego pacjenta dawkę tej substancji należy określić na poziomie pomiaru stężenia leku w surowicy, ale również biorąc pod uwagę jego stan kliniczny. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych lub pogorszenia stanu somatycznego (w dalszej części artykułu dokładniej omówimy to zagadnienie), które może prowadzić do wahań stężenia litu w surowicy, konieczne jest niezwłoczne reagowanie.[1,4-6] Obejmuje ono wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych, w tym stężenia litu, jonogramu, parametrów nerkowych, a czasem dodatkowo badania EKG, oceny funkcji tarczycy. Wbrew pozorom nie jest to jednak lek, który stwarza większe ryzyko wystąpienia działań niepożądanych niż inne leki normotymiczne.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Terapia lamotryginą

Lamotrygina jest uważana za lek bezpieczny, obarczony niewielkim ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych, pod warunkiem respektowania zasady powolnego podwyższania dawki przy dochodzeniu [...]

Pamiętaj!

Stężenia lamotryginy w surowicy zmniejszają się podczas leczenia:

Podsumowanie

1. Dobierając dawkę litu i lamotryginy, należy pamiętać, że optymalna to taka, która umożliwia choremu funkcjonowanie na możliwie najwyższym poziomie i [...]
Do góry