ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Prawidłowe rozpoznanie
Jadłowstręt psychiczny
Dr hab. med. Małgorzata Janas-Kozik
Problem zaburzeń odżywiania wykracza obecnie poza krąg medycyny i psychologii. Staje się obiektem zainteresowań i analiz feministycznych, genderowych, socjologicznych, a nawet filozoficznych. W XXI w. temat zdrowego odżywiania i stylu życia stał się niezwykle popularny. Fakt ten znacząco wpływa na współczesny obraz zaburzeń odżywiania się i zmusił naukowców i badaczy do rewizji obowiązujących systemów klasyfikacyjnych. Na razie zmiany wprowadzono w klasyfikacji obowiązującej w USA.
Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:
■ znać kryteria klasyfikacyjne jadłowstrętu psychicznego
■ podać czynniki ryzyka rozwoju jadłowstrętu psychicznego
■ wymienić objawy kliniczne i powikłania somatyczne jadłowstrętu psychicznego
■ znać bezwzględne wskazania do hospitalizacji
■ umieć odpowiednio skierować chorą cierpiącą na jadłowstręt psychiczny na dalszą terapię
Wprowadzenie
Jadłowstręt psychiczny (AN – anorexia nervosa) zaliczany jest do kategorii zaburzeń odżywiania się, które stanowią odrębną grupę zaburzeń w klasyfikacji obowiązującej w Polsce i Europie – Klasyfikacji zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania ICD-10. Kodowany jest jako F 50.0. W maju 2013 roku Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne wprowadziło nową klasyfikację chorób i zaburzeń psychicznych Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder (DSM-5).
Kryteria klasyfikacyjne jadłowstrętu psychicznego wg ICD-10 i DSM-5 przedstawiono w tabeli 1.
W klasyfikacji DSM-5 w jadłowstręcie psychicznym wycofano kryterium braku trzech ostatnich cykli miesiączkowych występujących po sobie. Wzięto pod uwagę aspekt anoreksji u mężczyzn, dziewcząt z pierwotnym brakiem miesiączki, kobiet stosujących środki antykoncepcyjne i w czasie menopauzy. Dodatkowo wprowadzono podział jadłowstrętu psychicznego na dwie postaci: postać ograniczającą (restrykcyjną) i postać z napadami objadania się/przeczyszczaniem (podział ten zawierała również klasyfikacja DSM-IV). Objawy klasyfikujące do postaci restrykcyjnej i z napadami objadania się/przeczyszczania opisano w tabeli 2. Równocześnie zgodnie z DSM-5 należy określić, czy obserwuje się częściową, czy pełną remisję (tab. 3).
Aby uwzględnić ubytek masy ciała w przypadku dzieci i młodzieży < 15 r.ż., należy odnieść się do percentyli wskaźnika masy ciała (BMI – body mass index) lub percentyli dla masy ciała i wzrostu odpowiednio do wieku. Różnica powyżej dwóch kanałów percentylowych między masą ciała stosowną do wieku świadczy o istniejącym zaburzeniu. W przypadku osób > 15 r.ż. ciężkość zaburzenia określa się na podstawie wskaźnika masy ciała. BMI oblicza się wg wzoru: masa ciała w kg, podzielona przez wzrost w m2. Zakres rozpatrywanych wartości BMI i określenia jego stopnia ciężkości przedstawia tabela 4.
