Poziom II:

• Potrzeby: samorealizacji, bezpieczeństwa, afirmacji płci, samoakceptacji i okazania wdzięczności.

Poziom III:

• Potrzeba uszczęśliwiania drugiej osoby.
• Potrzeba zjednoczenia.
• Potrzeba unieśmiertelnienia miłości.

Dominacja danego poziomu uzależniona jest od struktury osobowości, kultury uczuciowej i rozwoju psychoseksualnego człowieka.

Co warunkuje potrzeby seksualne kobiet?

Na aktywność seksualną wpływają przede wszystkim czynniki biologiczne (stężenie hormonów i cykl miesięczny), wiek – który sprawia, że najwyższy poziom potrzeb seksualnych występuje ok. 30. r.ż. i utrzymuje się na stałym poziomie do okresu menopauzy. Dość specyficznym stylem zachowań seksualnych jest odczuwanie potrzeb prokreacyjnych do momentu zajścia w ciążę, później raptownie zaczynają one zanikać. Skrajną postacią jest typ modliszki, który nie ma odpowiednika w przypadku mężczyzn.

Nie bez znaczenia są też uwarunkowania wychowania, jakie zostało wyniesione z domu – więź uczuciowa z rodzicami, konflikty. Istotny jest rozwód, co w większym stopniu wpływa na życie córki niż syna, ale w podobnym zakresie rzutuje na ich życie seksualne.

Mitem jest, że zaburzenia dotyczą wyłącznie kobiet w okresie menopauzalnym. Obecnie problem występuje zarówno u młodych kobiet, po porodzie, po kilku latach trwania związku, jak i u starszych. W Polsce dotyczy co czwartej kobiety w okresie aktywności seksualnej.

Bardzo duże znaczenie ma relacja z partnerem, jej jakość. W udanym związku potrzeby seksualne pojawiają się często i trwale.

Identyfikacja bodźców

Hipolibidemia oznacza zahamowanie pożądania seksualnego, oziębłość, kiedyś nazywaną seksualną anoreksją (HSDD). Najkrócej tę dysfunkcję można opisać jako brak spontanicznego podniecenia, co prowadzi do zaniku zainteresowania seksem, wręcz unikania współżycia oraz do braku odczuwania potrzeb seksualnych.

Obniżenie potrzeb seksualnych może stanowić również objaw towarzyszący chorobom somatycznym i psychicznym, ale też reakcję nerwicową, która łączy się z obniżeniem nastroju, spowolnieniem psychoruchowym, lub oznakę aleksytymii. Hipolibidemia najczęściej bywa skutkiem nadciśnienia tętniczego, chorób serca, chronicznego bólu, nowotworów, zaburzeń hormonalnych i innych chorób przewlekłych.

Z prowadzonych badań wynika, że zaburzenie obejmuje 25-37 proc. kobiet i 11-25 proc. mężczyzn. W Polsce dotyczy 10 proc. kobiet w wieku do 24 lat, do 67 proc. powyżej 45 lat oraz 10 proc. mężczyzn w wieku do 24 lat i 67 proc. powyżej 60 lat.

W sondażu Laumanna przeprowadzonym na populacji europejskiej (2500 kobiet) obniżenie pożądania seksualnego stwierdzono u 16 proc. badanych w wieku 20-49 lat, u 29 proc. badanych w tej samej grupie wiekowej, u których doszło do menopauzy wywołanej usunięciem jajników, oraz u 42 proc. badanych w wieku 50-70 lat.

Z najnowszych reprezentatywnych badań SWAN (Study of Woman’s Health Across the Nation) przeprowadzonych w USA wynika, że rozpowszechnienie tego zaburzenia jest największe w populacji japońskiej i chińskiej (67,8 i 61,4 proc.), zaś niższe w grupie Afroamerykanek. Z kolei badania (Lew-Starowicz) na populacji liczącej 1500 osób wykazały, że hipolibidemia dotyczy 35 proc. kobiet i 16,6 proc. mężczyzn. I to właśnie kobiety relacjonowały więcej czynników motywujących je do uprawiania seksu niż mężczyźni. Badania potwierdziły również, że nawet przy braku pożądania seksualnego na początku związku może istnieć wiele innych przyczyn zaangażowania się w aktywność seksualną. Natomiast dane Bancrofta dotyczące 125 kobiet w wieku 20-70 lat wykazały, że niezależnie od tego, czy zgłaszały one dysfunkcje seksualne, czy nie, wszystkie identyfikowały bodźce seksualne w związkach emocjonalnych, erotyce, romansie i bliskości fizycznej.

Z badań różnych ośrodków naukowych na świecie wynika, że u kobiet występuje większa trwałość przyzwyczajeń do ulubionych form współżycia, co wiąże się z zakodowanymi formami reakcji na bodźce. Na aktywność seksualną wpływ ma u nich kilka czynników:

• biologiczne,
• psychologiczne,
• relacje partnerskie,
• socjokulturowe.

Wśród czynników biologicznych wyróżnia się zaburzenia hormonalne tarczycy, hiperprolaktynemię, niskie stężenia testosteronu lub estrogenów, choroby takie jak cukrzyca, choroby układu krążenia, wątroby, infekcje, nowotwory, depresja, a także zażywanie leków psychotropowych, na nadciśnienie, β-adrenolityków oraz zaburzenia stężeń neurotransmiterów (dopamina – wzmaga pożądanie, serotonina – wzrost jej stężenia obniża libido).

Do czynników psychologicznych należą: stres, przewlekłe zmęczenie, niedobór snu, urazy, konflikty, fobie seksualne, rygoryzm religijny oraz osobowość obsesyjno-kompulsywna i lęk przed utratą kontroli.