Seksuologia

Pornofilia – uzależnienie od pornografii

Prof. dr hab. med. Zbigniew Lew-Starowicz1

Opracował Ryszard Sterczyński

            

1Zakład Seksuologii Medycznej i Psychoterapii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Pornografia ewoluuje. Zmienia się tak jak obyczajowość społeczeństw. Przez stulecia spełniała funkcję afrodyzjaków, do XIX wieku nad obrazami, głównie rysunkami, znacznie przeważało obsceniczne pisanie. Nie było wtedy syldenafilu, a taka forma działała na partnerów niczym lek. Eksponowanie seksualności, w tym narządów płciowych i różnych form kontaktów intymnych, przez wieki doprowadzało odbiorców do podniecenia seksualnego. Treści erotyczne płynące z rysunków i książek spełniają różnorakie funkcje edukacyjne – pozwalają lepiej poznać siebie i swoje potrzeby, mogą też zwiększać doznania erotyczne, lecz także okazują się pomocne w terapii uzależnień.

Wśród seksuologów definiowanie pornografii ma różnorodne zabarwienie. Najczęściej wymieniane są cztery kryteria jej oceny:

  • Kryterium subiektywistyczne stwierdza, że o pornograficzności decyduje intencja twórcy.
  • Szkoła obiektywistyczna jest zdania, że o pornograficzności decyduje treść.
  • Szkoła efektywistyczna uważa, że pornograficzne jest to, co podnieca.
  • Szkoła feministyczna zakłada, że treści pornograficzne to te, które dehumanizują kobiety oraz relacje między płciami.


Najbliższe jest mi stanowisko Szwedzkiego Towarzystwa Edukacji Seksualnej. Już 20 lat temu uznało ono, że: „Pornograficzne są dzieła, które zawierają jawnie seksualne treści, przedstawiające przemoc wobec kobiet lub degradujące kobiety i dehumanizujące relacje między płciami”.

Miękka i twarda

Do treści o charakterze pornograficznym na pewno nie zalicza się erotografii (sztuka erotyczna), choć już erotopornografia, gdzie nagości towarzyszy eksponowanie anatomii seksualnej, jest na jej pograniczu.

Do pornografii miękkiej zalicza się: ekspozycję genitalną, praktyki masturbacyjne, stosunki w różnych pozycjach, typowe dla danej obyczajowości zachowania seksualne. Natomiast w pornografii twardej mieszczą się wyłącznie sceny przemocy, pedofilii oraz zoofilii (Lew-Starowicz 2001). Pornografia twarda jest zresztą w Polsce karalna.

Na świecie, ale też i w Polsce, pornograficzne treści przybierają różne formy: reklam, teledysków zespołów muzycznych, sekstelefonu, kreskówek zawierających treści pornograficzne, jak np. popularny w Japonii i USA serial „Hultai”.

Współcześnie pornografia najlepiej rozwija się w internecie, gdzie łatwo można znaleźć strony przedstawiające podzielone tematycznie galerie zdjęć pornograficznych i strony z krótkimi filmami. Są też możliwości prowadzenia telekonferencji z przekazami wideo, tzw. live sex. Bardzo rozwinęły się także sklepy internetowe – sex shopy (Bednarek 2006).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Miękka i twarda

Do treści o charakterze pornograficznym na pewno nie zalicza się erotografii (sztuka erotyczna), choć już erotopornografia, gdzie nagości towarzyszy eksponowanie anatomii [...]

Tożsamość wirtualna

Świat wirtualny jest ciekawszy od rzeczywistego. Bogatszy, zróżnicowany i bardziej dostępny, dający poczucie bezpieczeństwa. W świecie realnym należy się z czymś [...]

Kompulsywny seks

Kompulsywny seks dotyczy szczególnie osób młodych, bo jest dostępny zawsze, o każdej porze. Taka forma ma charakter wręcz przymusowy – mam [...]

Seksualizacja relacji

Wiele badań wykazuje, że pornografia może kształtować nieprawidłowe wzorce kobiecości i męskości, oddzielając ważną sferę psychiczną od fizycznej, w szczególności u [...]

Efekt tracenia wrażliwości

Ułatwienie korzystania z pornografii w świecie wirtualnym generuje jeszcze inny problem – uzależnienie, czyli pornofilię. To, co miało być przyjemnością, przynosi [...]

Jedyna forma osiągania satysfakcji

Uzależnienie od seksu nie jest też jeszcze terminem ogólnie przyjętym. Ani w klasyfikacji psychiatrycznej DSM-5, ani w klasyfikacji WHO nie mówi [...]

Leczenie

Zjawisko pornofilii, jedno z zaburzeń preferencji, zostało dobrze opisane w literaturze naukowej jako wymagające leczenia. By jednak zostało uznane przez seksuologa [...]

Podsumowanie

Kontakt z pornografią w sieci jest zjawiskiem powszechnym. Część odbiorców traktuje ją jako element wspomagający doznania erotyczne, ale część wpada w [...]

Do góry