Dysforia płciowa jest stanem doświadczanym przez ludzi, których płeć psychologiczna jest niezgodna z ich płcią biologiczną. Wiąże się z konfliktem między fizyczną lub przypisaną płcią danej osoby a płcią, z którą się ona identyfikuje. Osoby z dysforią płciową często doświadczają znacznego cierpienia lub problemów związanych z funkcjonowaniem w związku z konfliktem między tym, jak się czują i myślą o sobie – co określamy jako doświadczaną lub wyrażaną płeć – a ich fizyczną lub przypisaną płcią.[1]

Diagnoza

Po raz pierwszy kategoria diagnostyczna związana z identyfikacją/tożsamością płciową (gender identity) została uwzględniona w ICD-8 w 1965 roku. W tej wersji klasyfikacji oddzielono dewiacje seksualne od zaburzeń osobowości i wprowadzono transwestytyzm jako oddzielną jednostkę nozologiczną. Określenie „transwestytyzm” (transvestitis) było używane w odniesieniu do zachowań później opisywanych jako transpłciowość/transseksualność (transsexuality). Uwzględnienie w klasyfikacji zaburzeń tożsamości płciowej u dzieci nastąpiło 10 lat później, wraz z opublikowaniem 9. wersji ICD (1975). Istota zaburzenia była rozumiana jako istnienie wyraźnej rozbieżności pomiędzy płcią anatomiczną a tożsamością płciową. Umiejscowienie zaburzenia tożsamości płciowej u dzieci w kolejnych wersjach klasyfikacji ICD i DSM przedstawia tabela 1.[2,3]

W aktualnie stosowanych klasyfikacjach ICD-10 oraz DSM-5 kryteria diagnostyczne zaburzeń tożsamości płciowej zarówno u dzieci, jak i adolescentów oraz dorosłych są podobne, lecz nie tożsame. Podstawowa różnica wyraża się przede wszystkim w podejściu do płci. ICD-10 zakłada binarny system określający płeć (męska/żeńska), z kolei DSM-5 odrzuca koncept płci jako albo męskiej, albo żeńskiej i dopuszcza inne, płynne i szersze niż dotychczas przyjęte dychotomiczne pojmowanie płci.[3] Kryteria ICD-10, DSM-5 oraz ICD-11 podsumowuje tabela 2.[1,2,4]