BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Opis przypadku
Diagnostyka i leczenie zaburzeń hipochondrycznych, lęku panicznego i osobowości zależnej z zastosowaniem CBT i terapii schematów
Lek. Katarzyna Pragnący
Celem opisu przypadku jest próba zobrazowania, jak za pomocą technik klasycznej terapii poznawczo-behawioralnej (cognitive behavioral therapy – CBT) można uzyskać istotną poprawę objawową w lęku panicznym i zaburzeniach hipochondrycznych. Praca przedstawia również, czym jest terapia schematów oraz jakie techniki diagnostyczne i terapeutyczne mogą wpłynąć na budowanie zdrowej relacji pacjenta z terapeutą i powodować w nim zmiany dotyczące postrzegania samego siebie, a także jego relacji z otoczeniem.
Zaburzenia hipochondryczne mogą być problematyczne zarówno diagnostycznie, jak i terapeutycznie. Pacjenci cierpiący z powodu tych zaburzeń nie godzą się z wynikami wielokrotnie powtarzanych przez nich badań i opiniami lekarskimi oraz uporczywie twierdzą, że objawy, z którymi się zgłosili, są przyczyną choroby somatycznej.[1] Taka postawa może znacznie utrudniać współpracę z pacjentem, diagnostykę i leczenie mające na celu realną pomoc.
W klasyfikacji DSM-5 nastąpiły istotne zmiany w rozumieniu hipochondrii, nazywanej również lękiem o zdrowie. Zaburzenia hipochondryczne zostały usunięte z klasyfikacji jako oddzielna jednostka chorobowa. Jednym z powodów było to, że nazwa „hipochondria” była odbierana pejoratywnie i taka diagnoza nie sprzyjała poprawnej relacji terapeutycznej.[2] Pacjenci, którzy oprócz silnie wyrażonego lęku o zdrowie uskarżają się na dolegliwości fizyczne, są klasyfikowani w kategorii zaburzeń objawów somatycznych (somatic syndrome disorder – SSD).
SSD rozpoznaje się u tych, którzy spełniają następujące kryteria:
- występują u nich niepokojące objawy somatyczne, które utrzymują się przez dłużej niż sześć miesięcy,
- objawy są związane ze zniekształconymi i nadmiernie wyrażanymi myślami, emocjami i zachowaniami, zazwyczaj manifestującymi się katastrofizacją oraz nieadekwatnym poziomem lęku.[3]
Zaburzenia hipochondryczne wykazują istotne fenomenologiczne podobieństwo do lęku panicznego. Osoby cierpiące z powodu napadów paniki (panic disorder – PD) odczuwają pojawiający się nagle lęk o znacznym nasileniu, któremu towarzyszą objawy somatyczne:
- kołatanie serca,
- zawroty głowy,
- pocenie się,
- drżenie rąk,
- poczucie duszności i dławienia,
- zaburzenia poznawcze: strach przed umieraniem, uduszeniem się lub popadnięciem w obłęd.[1]
Zarówno w przypadku lęku panicznego, jak i hipochondrii nie występuje realne zagrożenie, tylko błędna interpretacja objawów. W obu sytuacjach pacjenci szukają pomocy u lekarzy pierwszego kontaktu, a następnie u lekarzy specjalistów w celu potwierdzenia podłoża somatycznego zgłaszanych przez siebie objawów.
