BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Dążymy do celu
Objawy psychotyczne w obrazie klinicznym otępienia czołowo-skroniowego
Dr n. med. Małgorzata Urban-Kowalczyk
Zwyrodnienie czołowo-skroniowe obejmuje heterogenną grupę chorób neurodegeneracyjnych, występujących zarówno sporadycznie, jak i uwarunkowanych genetycznie, w tym otępienie czołowo-skroniowe (frontotemporal dementia, FTD). FTD należy do otępień przedstarczych, typowo rozpoczyna się pomiędzy 45. a 65. r.ż.[1] Większość badań dotyczących tego zespołu otępiennego koncentruje się przede wszystkim na zaburzeniach funkcji poznawczych i neuropatologii, a w mniejszym stopniu uwzględnia współistnienie innych objawów psychopatologicznych.
Obecnie przyjmuje się, że objawy psychotyczne w chorobach neurodegeneracyjnych wynikają z określonych dysfunkcji mózgu, które mogą, ale nie muszą być powiązane z zaburzeniami poznawczymi.[2,3] Odhamowanie, rozwój zachowań niedostosowanych społecznie, wycofanie emocjonalne, stereotypie, zachowania kompulsywne i słaby wgląd są podstawowymi objawami FTD. Taka manifestacja psychopatologiczna może się przyczyniać do błędnego rozpoznania u tych chorych pierwotnego procesu psychotycznego, w tym schizofrenii.[4] W literaturze naukowej przedstawiano zwykle relatywnie młodych pacjentów, u których choroba rozpoczynała się od typowych objawów schizofrenicznych, jednak po ich ustąpieniu w obrazie klinicznym dominowały symptomy behawioralne i zaburzenia funkcji poznawczych typowe dla FTD.[5-7] Australijscy badacze wykazali objawy psychotyczne o obrazie schizofrenii, zaburzenia schizoafektywnego i choroby afektywnej dwubiegunowej u pięciu spośród 17 analizowanych pacjentów.[8] Poprzedzały one średnio o mniej więcej pięć lat rozpoznanie zespołu otępiennego.
Trudności diagnostyczne
Zjawisko występowania objawów psychotycznych w obrazie klinicznym oraz ich rozpowszechnienie w FTD pozostają nadal niejasne. Donoszono o nich zarówno w opisach przypadków, jak i w badaniach na większych grupach pacjentów. Często badania naukowe dotyczące tego zagadnienia mają jednak pewne ograniczenia. Bywa, że sama diagnoza FTD budzi wątpliwości ze względu na to, że kryteria diagnostyczne nie są ściśle spełnione. Istotne znaczenie ma także zmienny okres obserwacji chorych, który nie zawsze jest wystarczający, aby zarejestrować obecność objawów psychotycznych. Wreszcie problematyczne może być rozróżnienie pomiędzy prawdziwymi objawami psychotycznymi a zmianami osobowości i niedostosowaniem zachowania pacjenta.
Wczesne rozpoznanie FTD nadal może zatem stanowić wyzwanie kliniczne. Manifestacja objawów psychopatologicznych może być bardzo zróżnicowana i naśladować symptomatologię innych zaburzeń psychicznych. Dlatego często pierwszą diagnozą jest depresja ...
