Temat numeru

Nutripsychiatria – jaki wpływ na zdrowie psychiczne mają czynniki żywieniowe?

dr hab. n. med. Hanna Karakuła-Juchnowicz1,2

mgr Joanna Róg1

1I Klinika Psychiatrii, Psychoterapii i Wczesnej Interwencji, Katedra Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
2Zakład Neuropsychiatrii Klinicznej, Katedra Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Hanna Karakuła-Juchnowicz, I Klinika Psychiatrii, Psychoterapii i Wczesnej Interwencji, Katedra Psychiatrii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, ul. Głuska 1, 20-439 Lublin

  • Główne założenia nutripsychiatrii – nowego paradygmatu w psychiatrii łączącego zdrowie psychiczne i dietetykę
  • Znaczenie żywienia w kontekście utrzymania zdrowia psychicznego
  • Główne kierunki badawcze oraz możliwości zastosowania oddziaływań dietetycznych jako niedocenionej formy koterapii zaburzeń psychicznych

Aktualne dane epidemiologiczne wskazują, że częstotliwość występowania zaburzeń psychicznych wzrasta szczególnie w krajach rozwiniętych1. Autorzy zwracają uwagę na urbanizację, postęp technologiczny, zmianę stylu życia, rosnące wymagania ze strony otoczenia, które pociągają za sobą dużą presję oraz stres i skutkują pandemią współwystępowania zaburzeń psychicznych i somatycznych. Uzyskiwanie niepełnych remisji przy zastosowaniu standardowych form terapii potwierdza potrzebę identyfikacji czynników wpływających na pojawienie się i podtrzymywanie objawów zaburzeń psychicznych.

W ostatnim czasie zwraca się szczególną uwagę na sposób żywienia, który jest łatwo modyfikowalnym elementem stylu życia i ma istotne znaczenie w utrzymaniu zdrowia psychicznego2. Dane z badań epidemiologicznych, modelowych i klinicznych potwierdzają zależność między dietą a ryzykiem pojawienia się i przebiegiem chorób psychicznych1,3,4.

W związku z rosnącą liczbą dowodów naukowych powstała nutripsychiatria – jako zintegrowany paradygmat łączący medycynę żywienia i psychiatrię1,2. W 2013 roku utworzono International Society for Nutritional Psychiatry Research (ISNPR – Międzynarodowe Stowarzyszenie Badań Żywieniowych w Psychiatrii). Jego zadaniem jest dostarczanie kluczowych dowodów naukowych o znaczeniu żywienia i składników pokarmowych w utrzymaniu dobrostanu psychicznego oraz ich potencjalne włączenie do praktyki klinicznej1. Według specjalistów rekomendacje żywieniowe oparte na ugruntowanych dowodach naukowych mają szansę stać się efektywnym oraz ekonomicznie korzystnym narzędziem polepszającym stan zdrowia psychicznego na poziomie całego społeczeństwa i pojedynczych jednostek1,4.

Zależność pomiędzy dietą a zdrowiem psychicznym

Istnieje wiele potencjalnych protekcyjnych mechanizmów działania składników pożywienia w odniesieniu do stanu psychicznego/psychiki. Szybkie tempo przemian metabolicznych ośrodkowego układu nerwowego (OUN) wymaga dużego zasobu energii. Do prawidłowej pracy mózgu potrzebne jest mniej więcej 20% pochodzących z pożywienia substratów energetycznych, mimo iż stanowi on zaledwie 2% masy ciała dorosłego człowieka5. Składniki pokarmowe zapewniają także właściwą strukturę oraz komunikację OUN1.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Opis przypadku

Pacjent, 19 lat, kawaler, uczeń klasy maturalnej liceum ogólnokształcącego. Nigdy wcześniej nie był leczony psychiatrycznie. Choroby współistniejące: atopowe zapalenie skóry (AZS) [...]

Komentarz

W omawianym przypadku farmakoterapia połączona z suplementacją witaminą D3, probiotykoterapią i dietą eliminacyjno-rotacyjną spowodowała pełną i długotrwałą remisję objawów chorobowych. Całkowite [...]

Podsumowanie

Świadomość znaczenia prawidłowego sposobu żywienia w utrzymaniu zdrowia somatycznego stopniowo wzrasta. Niestety, dieta nie jest rozpatrywana jako czynnik mogący mieć bezpośredni [...]

Do góry