Aktualne standardy

Medyczne kanabinoidy i ich zastosowanie w psychiatrii

dr n. med. Anna Klimkiewicz

Katedra i Klinika Psychiatryczna, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: dr n. med. Anna Klimkiewicz, Katedra i Klinika Psychiatryczna, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Szpital Nowowiejski, ul. Nowowiejska 27, 00-665 Warszawa

  • Mechanizm działania i potencjał terapeutyczny kanabinoidów
  • Możliwości wykorzystania kanabinoidów w leczeniu zaburzeń i chorób psychicznych
  • Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania preparatów syntetycznych THC

Konopie używane były w celach leczniczych od starożytności. Medyczne zastosowanie kanabinoidów zmniejszyło się znacznie z początkiem XX w. ze względu na odkrycie potencjalnych zagrożeń związanych z ich przyjmowaniem – negatywnych konsekwencji zdrowotnych oraz ryzyka uzależnienia. Temat leczenia kanabinoidami zwrócił ponownie uwagę badaczy w latach 90. minionego stulecia. Niniejsze opracowanie ma na celu omówienie kluczowych odkryć dotyczących potencjału leczniczego kanabinoidów w zaburzeniach i chorobach psychicznych.

Jeszcze w XIX w. konopie były uznanymi substancjami leczniczymi. Stosowano je w leczeniu tężca, drgawek, bólu, a także zaburzeń psychicznych. W 1851 r. zostały włączone do 3 edycji Pharmacopoeia of the United States, która szczegółowo opisywała metody przygotowywania ekstraktów i nalewek z suszonych kwiatów konopi, ze wskazaniem do stosowania jako środek przeciwbólowy, nasenny i przeciwdrgawkowy. Narastające obawy dotyczące skutków używania konopi, a co za tym idzie – nowe regulacje prawne, doprowadziły do ich usunięcia z 12 edycji United States Pharmacopoeia w roku 1942.

Obecnie na świecie obserwuje się odwrotny trend. Zmiany w statusie prawnym konopi wprowadzono również w Polsce. Ustawa z dnia 7 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, której przepisy weszły w życie 1 listopada 2017 r., wprowadziła bowiem rozwiązania umożliwiające sporządzanie leków recepturowych na bazie konopi innych niż włókniste.

O rosnącej akceptacji społeczeństwa dla leczenia konopiami i ich przetworami świadczą wyniki badań opinii publicznej. Z badania przeprowadzonego w Stanach Zjednoczonych w 2016 r. wynika, że stosowanie medycznej marihuany popierało tam już 81% respondentów. W Polsce w dalszym ciągu poparcie społeczne dla leczenia konopiami jest niższe niż w krajach zachodnich. Wynika to w dużej mierze z niewiedzy oraz ścierania się w przestrzeni publicznej skrajnych postaw dotyczących konopi. Dominują bowiem dwie, równie nieprawdziwe, narracje. Jedna z nich forsuje pogląd, że marihuana jest narkotykiem równie groźnym jak heroina lub kokaina i nieuchronnie prowadzi do zniewolenia oraz choroby. Druga zaś zakłada, że kanabinoidy to substancje całkowicie bezpieczne, o potencjale leczniczym obejmującym dziesiątki jednostek chorobowych. Ani jedna, ani druga postawa nie jest merytorycznie i naukowo uzasadniona, a każda z nich pozostaje z medycznego punktu widzenia uproszczeniem.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Konopie

Konopie (Cannabis sativa/indica) są roślinami należącymi do rodziny konopiowatych. Rekreacyjnie najczęściej używane są jako marihuana – czyli suszone żeńskie kwiatostany, rzadziej [...]

Przyjmowanie kanabinoidów

Przetwory konopi mogą być przyjmowane na różne sposoby: palone (najczęściej), wdychane z balonów po użyciu specjalnych waporyzatorów, mieszane z żywnością. Dabbing [...]

Efekty działania

Przyjmowanie przetworów konopi wywołuje charakterystyczną kombinację uczucia euforii i odprężenia. W stanie intoksykacji kanabinoidami wzrasta wrażliwość na niektóre bodźce zmysłowe, wzmacnia [...]

Leczenie kanabinoidami

Na świecie są już dostępne leki produkowane na bazie kanabinoidów. Dronabinol, czyli syntetyczny THC, jest wskazany w leczeniu nudności i przeciwdziałaniu [...]

Kanabinoidy a zaburzenia psychiczne

W literaturze opisywano niejednokrotnie związek funkcjonowania układu endokanabinoidowego z patomechanizmem niektórych zaburzeń psychicznych. Wiadomo również, że istnieje związek pomiędzy przewlekłym, rekreacyjnym [...]

Podsumowanie

Pomimo stale rosnącego zastosowania konopi zarówno w celach medycznych, jak i rekreacyjnych istniejące dowody odnoszące się do krótkoterminowych i odległych skutków [...]
Do góry